W dniach od 20 grudnia 2012 r. do dnia 2 stycznia 2013 r. tj. podczas szczytów świąteczno-noworocznych Urząd Transportu Kolejowego na terenie całego kraju przeprowadził kontrole pociągów uruchamianych przez polskich przewoźników pasażerskich w ilości odpowiadającej ich udziałom w rynku przewozów pasażerskich. Skontrolowano ponad pół tysiąca pojazdów kolejowych przewoźników Arriva RP Sp. z o.o., Koleje Dolnośląskie S.A., Koleje Mazowieckie KM Sp. z o.o., Koleje Śląskie Sp. z o.o., Koleje Wielkopolskie Sp. z o.o., PKP Intercity S.A. , Przewozy Regionalne Sp. z o.o., PKP SKM Sp. z o.o.
Celem kontroli była ocena stanu zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu podróży pasażerom. W zakresie bezpieczeństwa kontrolą objęto oznakowanie wyjść ewakuacyjnych i wyposażenie pojazdów w narzędzia do ewakuacji, układy blokowania drzwi bocznych, sprawność ryglowania drzwi i sposoby zabezpieczenia drzwi czołowych. Kontrolą objęto również funkcjonowanie systemu zgłaszania awarii i usterek oraz reakcji przewoźników na takie zgłoszenia. Sprawdzono również czy pojazdy kolejowe zawierają prawidłowe informacje o relacji pociągu zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz pojazdu.
W zakresie komfortu podróżowania dokonano oceny właściwego wyposażenia pojazdów oraz sprawności układów wodnych (toalety) i elektrycznych (oświetlenie, ogrzewanie) pojazdów. Ponadto na wybranych stacjach pracownicy UTK dokonywali pomiaru frekwencji w pociągach dalekobieżnych i oceny obowiązku zapewnienia właściwej ilości miejsc w stosunku do popytu na usługi i punktualność.
26% skontrolowanych pociągów miało opóźnienie. Średnie opóźnienie pociągów wynosiło 10 minut.
W 68% skontrolowanych pociągach miejsca siedzące były częściowo wolne, w 24% pociągów miejsca siedzące były zajęte a pasażerowie odbywali podróż na korytarzach, a niejednokrotnie również w przedsionkach. 60% taboru było przystosowane do obsługi osób o ograniczonej sprawności ruchowej i możliwości poruszania się.
Zajętość miejsc siedzących w kontrolowanych pociągach
W 87% pociągów przewoźnik zapewnił odpowiednią ilość pojazdów kolejowych w stosunku do ilości pasażerów. W 10% pociągów pojazdów kolejowych było zbyt mało, w efekcie pasażerowie zmuszeni byli do obywania podróży w mało komfortowych warunkach.
Dostosowanie liczby wagonów do frekwencji (łącznie wszyscy przewoźnicy)
Zaledwie 1,4% pojazdów kolejowych było niewłaściwe lub w ogóle nieoznakowanych w tablice relacyjne zewnętrzne. Wewnątrz pojazdy wyposażone były informację zewnętrzną elektroniczną (39%) i tradycyjną (48%), w 11,97% pojazdów brak było informacji wewnętrznej o relacji pociągu. Ponadto w zarówno w pociągach międzynarodowych, jak i krajowych podawano komunikaty o następnych stacjach (32%) i możliwościach przesiadek (15%), a ponad 5% pociągów znadowały się również broszury informacyjne dla pasażerów.
Dostępność informacji o relacji wewnątrz pojazdów.
Poprawność informacji o relacji wewnątrz pojazdu.
Oznaczenie klasy wagonu.
W większości pociągów ogrzewanie było sprawne a temperatura w przedziałach akceptowalna. Zdecydowana większość przewoźników osiągnęła w tym zakresie pełną sprawność (jedynie w przypadku PKP IC i PR odnotowano przypadki poniżej 3% pojazdów bez sprawnego ogrzewania).
W 9% taboru na korytarzach i przedsionkach było zimno. Sporadycznie pojawiały się przypadki uszkodzonych elementów grzejnych w wybranych pojazdach kolejowych.
Sprawność ogrzewania we wszystkich kontrolowanych pojazdach.
W 4,26% skontrolowanych pojazdów stwierdzono niesprawne drzwi boczne. Jedynie 45,4% drzwi niesprawnych było prawidłowo oznakowanych. W 7,34% pojazdów kolejowych blokada drzwi bocznych w czasie jazdy była niesprawna. 88% taboru posiadało sprawne drzwi międzypojazdowe. Większość (76,53%) pojazdów kolejowych wyposażona była w oznakowane wyjścia ewakuacyjne oraz narzędzia do otwierania wyjść ewakuacyjnych (młotków bezpieczeństwa). Prawie we wszystkich skontrolowanych pojazdach oświetlenie przestrzeni pasażerskiej było sprawne (99,8%). Nie stwierdzono również uszkodzonych okien.
Sprawność drzwi bocznych.
Sprawność blokady drzwi bocznych.
Oznaczenie wyjść ewakuacyjnych.
Dostępność młotków bezpieczeństwa.
Sposoby zabezpieczenia drzwi czołowych w pociągach.
96% taboru znajdowała się wymagana przepisami prawa książka pokładowa pojazdu.
W przypadku 59% skontrolowanych książek pokładowych pojazdów nie odnotowano zidentyfikowanych przez kontrolerów usterek i awarii pojazdu, w 37% usterki były ujawnione częściowo.