Jeśli ktoś wie, kim był Leon Miastowski, od dziecka sklejał modele lokomotyw, a historię Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej zna na wyrywki – praca w zawodzie maszynisty prawdopodobnie jest mu pisana. Ale jeśli nazwisko pierwszego polskiego maszynisty usłyszał właśnie po raz pierwszy, lubi samochody, a godzinami może opowiadać o piłce nożnej lub kuchni kaukaskiej – możliwe, że także zostanie świetnym maszynistą! Urząd Transportu Kolejowego (UTK) przygotował coś dla wszystkich, którzy wiążą swoją przyszłość z koleją.
Prezent od UTK dla przyszłych kolejarzy
Kandydat na maszynistę nie musi mieć tradycji kolejarskich w rodzinie. Zainteresowanie światem kolei może być jednak pomocne. Łatwiej będzie zrozumieć branżowe słownictwo, uzupełnić wiedzę, którą już pewnie posiada. Ale nie jest to warunek konieczny! Przekonuje o tym UTK w publikacji „Jak zostać maszynistą? Poradnik dla kandydatów do zawodu”.
Poradnik można znaleźć w wersji elektronicznej na stronie urzędu. Wersja drukowana, w bardzo kolejarskim klimacie, będzie dostępna w Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów w Warszawie (CEMM) oraz siedzibie centrali oraz oddziałów UTK. Informator trafi do szkół i ośrodków szkolenia kandydatów na maszynistów.
„Zależy nam na doskonałym przygotowaniu maszynistów do pracy w zawodzie. Odpowiednie przeszkolenie, a potem zweryfikowanie zdobytej wiedzy i umiejętności to gwarancja bezpiecznej pracy. A bezpieczeństwo na kolei jest dla nas priorytetem – mówi dr inż. Ignacy Góra, Prezes UTK. – To dlatego wnioskowaliśmy o zmiany systemowe i wprowadzenie egzaminów państwowych, które są gwarancją standaryzacji i bezstronności. Ta już się wydarzyło. Od tego roku egzaminy na licencję i pierwsze świadectwo maszynisty są państwowe, przeprowadzamy je w CEMM” – dodaje Ignacy Góra.
Kolejowe prawo jazdy
„Jak zostać maszynistą?” to gotowy przepis na zdobycie uprawnień do prowadzenia pociągu. Kandydat na maszynistę znajdzie tu informacje o koniecznych do spełnienia wymaganiach i niezbędnych formalnościach. Publikacja zawiera także kilka przydatnych dokumentów, które warto znać.
Przyszły maszynista musi mieć przede wszystkim odpowiednie cechy psychofizyczne, nie może mieć problemów zdrowotnych. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że zawód maszynisty jest wymagający i odpowiedzialny. Na pewno też stresujący. Wymaga bardzo dobrej umiejętności koncentracji. Maszynista może prowadzić różnorodne pojazdy kolejowe, a każdy ma swoją specyfikę obsługi i prowadzenia. „Jeśli lubisz pracę, która jest wyzwaniem – nie zawiedziesz się” – można przeczytać w poradniku.
Kolejowe prawo jazdy to licencja i świadectwo maszynisty. Aby je zdobyć, trzeba najpierw zdać egzamin na licencję maszynisty. Egzamin – państwowy, przeprowadzany przez CEMM – powinien poprzedzić szkolenie na licencję. To prawie 300 godzin zajęć teoretycznych, na których przyszły maszynista poznaje najważniejsze zagadnienia związane z pracą w tym zawodzie (przepisy, sygnalizację kolejową itp.). W niektórych przypadkach szkolenie można pominąć – te sytuacje również opisuje poradnik UTK. Egzamin na licencję maszynisty ma formę testu – każdy uczestnik musi zmierzyć się z setką pytań jednokrotnego wyboru.
Po zdanym egzaminie i otrzymaniu licencji maszynisty, pora na etap drugi – szkolenie i egzamin na świadectwo maszynisty. Szkolenie na świadectwo maszynisty jest znacznie dłuższe od tego na licencję – może trwać nawet kilkanaście miesięcy. W przeciwieństwie do szkolenia na licencję jest w znacznym stopniu praktyczne i dostosowane do rodzaju pojazdu kolejowego, który kandydat na maszynistę będzie w przyszłości obsługiwać.
Zakończone szkolenie pozwala na podjęcie ostatniego kroku – zapisu na egzamin. Egzamin na świadectwo maszynisty składa się z dwóch części – teoretycznej i praktycznej. Jednym z elementów części teoretycznej jest wykonanie kilku zadań na symulatorze pojazdu kolejowego.
CEMM – ewenement na skalę europejską
Poradnik UTK przybliża też samo miejsce, gdzie odbywają się egzaminy na licencję, a już niebawem także na świadectwo maszynisty. Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów to najnowocześniejszy ośrodek w Europie.
„Budowa Systemu Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów trwała ponad 4 lata. W kwietniu przeprowadziliśmy pierwszy państwowy egzamin dla kandydatów na maszynistów. Rok 2023 jest pod tym względem historyczny, bo całkowicie zmienił dotychczasowy system wchodzenia do tego zawodu. A zawód ten istnieje w Polsce od niemal 180 lat” – mówi dr inż. Ignacy Góra, Prezes UTK.
Symulatory, które UTK wykorzystuje do sprawdzenia umiejętności przyszłych maszynistów, to urządzenia, których nie ma w żadnym innym tego typu ośrodku. Są to trzy jednostki, które odzwierciedlają warunki, z jakimi przyszli maszyniści będą musieli się zderzyć w rzeczywistości –wnętrze kabiny lokomotywy elektrycznej, lokomotywy manewrowej z polem widzenia 360o oraz elektrycznego zespołu trakcyjnego.
Budowa CEMM została dofinansowana z Unii Europejskiej ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. UTK otrzymał na realizację Projektu pn. „Poprawa bezpieczeństwa kolejowego poprzez budowę Systemu Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów” prawie 49 mln zł. Również publikacja „Jak zostać maszynistą? Poradnik dla kandydatów do zawodu” została dofinansowana z Unii Europejskiej w ramach Projektu.
