W obradach forum wzięło udział ponad 30 ekspertów rynku transportu szynowego. W gronie uczestników byli m.in. dr Josef Doppelbauer, Dyrektor Wykonawczy Agencji Kolejowej Unii Europejskiej oraz Andrzej Bittel, wiceminister w Ministerstwie Infrastruktury. Organizatorami był Urząd Transportu Kolejowego oraz TOR-Audytor. Podczas trzech sesji dyskusyjnych rozmawiano o problemach polskiego sektora kolejowego podczas pandemii koronawisusa, o wdrażaniu IV pakietu kolejowego oraz o zawodach nieodłącznie związanych z branżą kolejową, luce pokoleniowej i działaniach popularyzujących zawody kolejowe wśród młodzieży.
Od początku pandemii koronawirusa w Polsce Urząd Transportu Kolejowego podejmuje działania na rzecz ochrony transportu kolejowego i jego użytkowników. Zainicjował je jeszcze zanim potwierdzono pierwszy przypadek zakażenia w Polsce. Pierwszą inicjatywą było spotkanie w marcu 2020 r. z udziałem m.in. Głównego Inspektora Sanitarnego, przewoźników pasażerskich, zarządców infrastruktury, Straży Ochrony Kolei, a także przedstawicieli ambasad wszystkich państw ościennych. Dyskutowano o możliwych scenariuszach i sposobach działania oraz współpracy w przypadku wystąpienia zagrożenia COVID-19 bezpośrednio na terytorium Polski.
Od początku pandemii UTK monitoruje sytuację przewozową oraz uczestniczy w posiedzeniach rządowego zespołu zarządzania kryzysowego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i naradach zespołu zarządzania kryzysowego w Ministerstwie Infrastruktury. W 2020 r. w UTK przygotowano niemal 300 dziennych raportów na podstawie danych przekazywanych z rynku kolejowego, które dotyczyły zapełnienia pociągów, rezygnacji z połączeń kolejowych oraz stwierdzonych zakażeń w personelu przedsiębiorstw kolejowych. Dzięki temu można na bieżąco monitorować sytuację, ale też podejmować odpowiednie działania wyprzedzające. UTK na bieżąco też publikuje informacje o wpływie COVID-19 na rynek kolejowy.
UTK brał udział w pierwszych dystrybucjach środków dezynfekujących i ochrony osobistej, które przekazała Agencja Rezerw Materiałowych, gdy nie były one jeszcze powszechnie dostępne na rynku. Współpracuje także ze Strażą Graniczną, przekazując jej listy pracowników kolei, którzy przekraczają służbowo granicę. UTK zorganizował spotkanie z organizatorami publicznego transportu zbiorowego, podczas którego wypracowane zostały mechanizmy wsparcia finansowego dla nich. Ponadto na bieżąco informuje podmioty kolejowe o nowych obostrzeniach, zakazach i nakazach wynikających z wprowadzanych przepisów.
Warto wspomnieć, że podczas debaty omawiającej wpływ epidemii na branżę kolejową wszyscy uczestnicy podkreślali działania UTK w minionym roku i jego duże zaangażowanie w działania osłonowe oraz bliską współpracę z przedsiębiorcami kolejowymi.
W 2020 r. doszło do istotnego spadku liczby wypadków w transporcie kolejowym w stosunku do lat poprzednich. Na liniach kolejowych odnotowanych prawie 20% mniej wypadków niż rok wcześniej. Zmniejszyła się również liczna wypadków na bocznicach kolejowych oraz na przejazdach kolejowo-drogowych i w miejscach nieprzeznaczonych do przekraczania torów kolejowych. Przyczyn można dopatrywać się w nietypowych uwarunkowaniach, jakie przyniosła epidemia koronawirusa. Ograniczenia epidemiczne i spowolnienie gospodarcze przyczyniły się do zmniejszenia zapotrzebowania na przewozy, co w efekcie przełożyło się na ograniczenie ruchu na sieci kolejowej. Jak podkreślano podczas debaty, efektem ograniczeń była zarówno zmniejszona liczba wypadków, ale również podniesienie punktualności, szczególnie w przypadku przewozów towarowych.
Najbardziej miarodajnym wskaźnikiem poziomu bezpieczeństwa na liniach kolejowych jest miernik wypadkowości, który odnosi liczbę zdarzeń do wykonanej pracy eksploatacyjnej. W 2020 r. wskaźnik wypadkowości wyniósł 1,79 i był najniższy w historii danych zbieranych przez UTK.
- Działania prowadzone przez UTK spotkały się z bardzo pozytywnym odbiorem przedstawicieli transportu kolejowego – podsumował dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego. – Przez cały okres pandemii UTK pracował bez żadnych przerw. Zarówno organizacja, jak i wyposażenie techniczne pozwalają nam na efektywną pracę, również w tych warunkach – dodał Ignacy Góra.
Innym ważnym tematem poruszanym podczas obrad Forum było zagadnienie zmian prawnych w zakresie szkolenia maszynistów. Każdy kandydat, który rozpocznie po 1 stycznia 2023 r. szkolenie na licencję maszynisty bądź proces szkolenia przed wydaniem pierwszego w życiu świadectwa maszynisty będzie zdawał egzamin zgodnie ze znowelizowanymi przepisami. Zmianie ulega forma części teoretycznej tych egzaminów – z papierowej na komputerową, a egzamin na świadectwo zostaje rozszerzony o część na symulatorze. Zadanie egzaminacyjne przeprowadzone w oparciu o określony scenariusz pozwoli przede wszystkim na sprawdzenie reakcji egzaminowanego na typowe sytuacje ruchowe oraz sytuacje nadzwyczajne i niebezpieczne, w tym na przykład podczas prowadzenia pociągu w trudnych warunkach atmosferycznych, czy zastosowania właściwych procedur w sytuacjach awaryjnych.
Wprowadzony zostanie Krajowy Rejestr Elektroniczny Maszynistów i Prowadzących Pojazdy Kolejowe. Każdy maszynista będzie miał łatwy dostęp do kompletu informacji dotyczących przebiegu swojego zatrudnienia czy posiadanych uprawnień. W jednym miejscu będzie mógł zapoznać się z działaniami pracodawcy, dokonywać przeglądu wydanych dokumentów, czy zweryfikować ważność badań lekarskich.
W czasie dyskusji poświęconej zawodowi maszynisty uczestnicy zwracali uwagę na wiele problemów, związanych między innymi z regulacjami ustawowymi. Podsumowując dyskusję dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego stwierdził, że zgadza się z większością uwag zgłoszonych przez panelistów. – Nie powinniśmy dopuszczać do sytuacji, kiedy osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo ludzi i mienia są zatrudniane na różnych zasadach czy są wobec nich stosowane różne kryteria zdrowotne – uzupełnił swoją opinię Prezes UTK i zadeklarował, że jednym z nowych projektów, nad którymi UTK rozpocznie wkrótce prace jest prowadzenie egzaminów państwowych dla kolejnej grupy zawodowej – dyżurnych ruchu.