Od 1 czerwca 2019 r. operatorzy obiektów infrastruktury usługowej (OIU) mają obowiązek stosowania postanowień rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2017/2177 w sprawie dostępu do obiektów infrastruktury usługowej i usług związanych z koleją (Rozporządzenie 2177). Przypominamy o zmianach do których muszą przygotować się operatorzy OIU.
I. Rozszerzenie zakresu informacji jakie musi zawierać opis OIU
Opis OIU podlega obowiązkowi publikacji. Operator OIU ma możliwość jego publikacji:
- w swoim portalu internetowym lub wspólnym portalu wraz z dostarczeniem zarządcom infrastruktury odnośnika do zamieszczenia w regulaminie sieci;
- przez dostarczenie zarządcom infrastruktury stosownych informacji do opublikowania w regulaminie sieci.
Termin i forma przekazania informacji o OIU podłączonych do sieci danego zarządcy infrastruktury mają zostać określone przez tego zarządcę.
Opisy obiektów infrastruktury usługowej powinny zostać uzupełnione m.in. o informacje dotyczące: instalacji na których świadczone są usługi, możliwości świadczenia usług na własne potrzeby, zasad i procedur ubiegania się o dostęp do obiektów, zakresu umów o dostęp do obiektu, procedury koordynacyjnej stosowanej w przypadku wpłynięcia kolidujących wniosków, zmian właściwości technicznych i ograniczeń zdolności przepustowej obiektów oraz zasad dotyczących stosowanych systemów zniżek. Szczegółowy zakres opisu OIU został określony w art. 4 ust. 2 Rozporządzenia 2177.
II. Obowiązek współpracy operatorów i zarządców infrastruktury
Rozporządzenie 2177 wprowadza konieczność współpracy operatorów OIU i zarządców infrastruktury przy przydzielaniu zdolności przepustowej. Współpraca ta będzie musiała być realizowana w następującym zakresie:
- przy ustalaniu terminów składania wniosków o przydzielenie zdolności przepustowej;
- w celu zapewnienia aby przyznawanie zdolności przepustowej infrastruktury i obiektów infrastruktury usługowej było spójne;
- w celu zapewnienia efektywnych przejazdów pociągów z i do obiektów infrastruktury usługowej. W przypadku pociągów korzystających z kolejowych terminali towarowych współpraca ta obejmuje wymianę informacji na temat identyfikacji i śledzenia pociągów oraz, w miarę możliwości, przewidywanego czasu przyjazdu i wyjazdu w przypadku opóźnień i zakłóceń;
- przy alokacji zdolności przepustowej aby zapewnić spójność dostępu do infrastruktury liniowej i punktowej.
III. Procedura koordynacyjna
W przypadku wpłynięcia kolidujących ze sobą wniosków o przydzielenie zdolności przepustowej lub dotyczących przepustowości już przyznanej, operator OIU będzie miał obowiązek zapewnić możliwie najlepsze dopasowanie realizacji wszystkich wniosków w drodze dyskusji i koordynacji z przewoźnikami, którzy je złożyli.
IV. Kryteria pierwszeństwa
Jeżeli kolidujące ze sobą wnioski o przydzielenie zdolności przepustowej nie będą mogły być uwzględnione pomimo przeprowadzenia procedury koordynacyjnej, operatorzy OIU będą mogli stosować kryteria pierwszeństwa w zakresie przyznawania zdolności przepustowej. Kryteria takie będą musiały być niedyskryminacyjne i obiektywne oraz, w razie ich wprowadzenia, opublikowane w opisie OIU, o którym mowa w pkt I.
V. Wskazanie realnej alternatywy
Jeżeli wniosek o dostęp do OIU nie może zostać uwzględniony po przeprowadzeniu procedury koordynacyjnej, operator obiektu oraz wnioskodawca określą wspólnie, czy istnieją realne alternatywy umożliwiające świadczenie przez przewoźnika usługi przewozowej na tej samej lub alternatywnej trasie na warunkach dopuszczalnych pod względem ekonomicznym. Operator OIU wskaże możliwe realne alternatywy w oparciu o opublikowane opisy innych obiektów (w stosownych przypadkach, także w oparciu o OIU znajdujące się w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej) oraz wszelkie informacje dostarczone przez wnioskodawcę. Proponując możliwe realne alternatywy, co najmniej, następujące kryteria:
- zastępowalność właściwości operacyjnych alternatywnego obiektu infrastruktury usługowej,
- zastępowalność właściwości fizycznych i technicznych alternatywnego obiektu infrastruktury usługowej,
- wyraźny wpływ na atrakcyjność i konkurencyjność usługi transportu kolejowego planowanej przez wnioskodawcę,
- szacowane dodatkowe koszty dla wnioskodawcy.
Wnioskodawca oceni, czy skorzystanie z proponowanej alternatywy pozwoli mu świadczyć planowaną usługę transportu kolejowego na warunkach dopuszczalnych pod względem ekonomicznym i poinformuje o tym operatora OIU. Wnioskodawca będzie mógł zwrócić się do operatora OIU o niewskazywanie realnych alternatyw i nieprzeprowadzanie wspólnej oceny.
VI. Odmowa dostępu
Jeżeli operator OIU i wnioskodawca stwierdzą, że nie istnieją realne alternatywy oraz że nie jest możliwe uwzględnienie wniosku o dostęp do obiektu lub o świadczenie usługi w obiekcie w wyniku procedury koordynacyjnej, operator OIU może odrzucić wniosek.
Jeżeli między operatorem OIU i wnioskodawcą nie dojdzie do porozumienia, operator będzie mógł odrzucić wniosek wskazując rozwiązania alternatywne, które uzna za realne. Wnioskodawca będzie zaś uprawniony by złożyć stosowną skargę do organu regulacyjnego.
VII. Niewykorzystane obiekty
Właściciel OIU, którego obiekt nie były używany przez co najmniej dwa kolejne lata, będzie miał obowiązek opublikowania w swoim portalu internetowym ogłoszenia o dzierżawie lub wynajmie obiektu infrastruktury usługowej i poinformuje o tym organ regulacyjny i zarządcę infrastruktury, do którego sieci należy obiekt. Publikacja będzie musiała zawierać wszystkie informacje niezbędne, aby zainteresowane przedsiębiorstwa mogły złożyć ofertę przejęcia eksploatacji obiektu w całości lub w części. Zakres takich informacji określony jest w art. 15 Rozporządzenia 2177.
Od 1 stycznia 2019 r. Prezes UTK ma prawo zwolnić niektórych operatorów OIU z obowiązku stosowania przepisów Rozporządzenia 2177. Informacja na ten temat była opublikowana na stronie internetowej Prezesa UTK 2 stycznia 2019 r. Zwolnienie operatora OIU z konieczności stosowania wszystkich lub części przepisów Rozporządzenia 2177 nie dotyczy obowiązku udostępniania obiektu infrastruktury usługowej. Obowiązek taki wynika z przepisów ustawy o transporcie kolejowym i nie może być uchylony.