Założeniem testów kompatybilności ESC i RSC jest ułatwienie eksploatacji nowych podsystemów, ponieważ ich prawidłowe i efektywne funkcjonowanie w danym środowisku zostaje w pełni zweryfikowane na etapie wykazania zgodności ESC i RSC. Wymóg zastosowania testów ESC i RSC został określony odpowiednio w pkt 6.1.2.4 oraz 6.1.2.5 TSI CCS.
Poniższy rysunek przedstawia zakres odpowiedzialności w ramach testów ESC/RSC.
Weryfikacja kompatybilności ESC/RSC
Obowiązek przeprowadzenia testów ESC/RSC w ramach wprowadzania do obrotu typu pojazdu (realizacja przynamniej jednego zestawu) powstaje w momencie opublikowania zestawów w dokumencie technicznym Agencji Kolejowej UE. 2 grudnia 2020 r. Agencja rozszerzyła dokument techniczny dotyczący testów ESC/RSC o wykaz sprawdzeń niezbędnych do przeprowadzenia na sieci PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Dokument ten jest aktualizowany przez Agencję stosownie do zgłoszeń zarządcy infrastruktury – jako podmiotu odpowiedzialnego za zarządzanie zestawami testów.
Zestawy testów ESC dla wdrożeń na polskiej sieci kolejowej: https://www.era.europa.eu/content/pl
Zestawy testów RSC dla wdrożeń na polskiej sieci kolejowej: https://www.era.europa.eu/content/pl-0
Od 1 lipca 2021 r. testy ESC/RSC mają zastosowanie dla wszystkich nowych oraz odnawianych i modernizowanych projektów w zakresie podsystemu „Sterowanie – urządzenia pokładowe”.
Każdorazowo wyniki przeprowadzonych testów ESC/RSC podlegają kontroli przez jednostkę notyfikowaną. Wnioskodawca na podstawie wyników testów ESC/RSC oraz kontroli jednostki notyfikowanej wydaje oświadczenie kompatybilności ESC/RSC, które stanowi część deklaracji weryfikacji WE podsystemu. Uzyskanie zezwolenia dla typu pojazdu bez przeprowadzonych badań jest możliwe, jednak wiąże się z dodatkowymi ograniczeniami, które zostaną wprowadzone do bazy ERATV.
Informacja o przeprowadzonych testach ESC/RSC lub ich braku powinna znajdować się w pkt 4.13.1.8 oraz 4.13.2.5 bazy ERATV[1]. W przypadku braku przeprowadzonych testów musi zostać wskazany powód poprzez odpowiednie określenie parametru:
|
4.13.1.8 Kompatybilność systemu ETCS |
|
|---|---|
|
Powód braku testów ESC |
Opis parametru |
|
brak systemu ETCS na pokładzie pojazdu lub nieobjęcie go zezwoleniem |
Nie dotyczy |
|
brak przeprowadzonych testów ESC pomimo systemu ETCS posiadającego certyfikaty WE weryfikacji |
ESC-EU-0 Dodatkowo od 1 lipca 2021 r. ograniczenie niekodowane: Pojazd nie może być eksploatowany na liniach wyposażonych w ETCS |
|
wykazanie zgodności technicznej zgodnie z dotychczasową procedurą krajową (w przypadku niedostępnych testów ESC) |
ESC-NP-CCS7.4a |
Przepisy dotyczące prowadzenia ruchu kolejowego[2] jednoznacznie wskazują, że pociągi wyposażone w urządzenia pokładowe systemu ETCS, poruszające się po liniach wyposażonych w czynne i dopuszczone do eksploatacji urządzenia przytorowe systemu ETCS, należy prowadzić z wykorzystaniem tych urządzeń. Dodatkowo brak przeprowadzonych testów ESC (przypadek ESC-EU-0 z ograniczeniem niekodowanym) wiąże się z brakiem możliwości potwierdzenia zgodności z trasą, na której wdrożony jest przytorowy system ETCS. Niedopuszczalna jest realizacja przewozów pojazdem wyposażonym w ETCS bez przeprowadzonych testów kompatybilności ESC dla tej trasy, nawet z wykorzystaniem jedynie urządzeń klasy B.
Prowadzenie jazd po linii wyposażonej w ETCS pojazdem wyposażonym w ETCS
ale z wykorzystaniem urządzeń klasy B (SHP) będzie stanowić naruszenie przywołanych przepisów dotyczących prowadzenia ruchu kolejowego. Dodatkowo eksploatacja taka będzie wiązać się z naruszeniem przepisów dotyczących stosowania systemu zarządzania bezpieczeństwem które wymagają, by ustalenia operacyjne przewoźnika były zgodne z dotyczącymi bezpieczeństwa wymogami mających zastosowanie technicznych specyfikacji interoperacyjności i odpowiednich przepisów krajowych.
W przypadku braku przeprowadzonych testów RSC, parametry pojazdu oznaczone zostaną
w następujący sposób:
|
4.13.2.5 Kompatybilność systemu głosowej łączności radiowej |
|
|---|---|
|
Powód braku testów RSC |
Opis parametru |
|
brak systemu GSM-R na pokładzie pojazdu lub nieobjęcie go zezwoleniem |
Nie dotyczy |
|
brak przeprowadzonych testów RSC pomimo systemu GSM-R posiadającego certyfikaty WE |
RSC-EU-0 |
|
wykazanie zgodności technicznej zgodnie z dotychczasową procedurą krajową (w przypadku niedostępnych testów RSC) |
RSC-NP-CCS7.4a |
W Suplemencie do Krajowego Planu Wdrażania TSI Sterowanie określony został obowiązek wyposażania od 1 stycznia 2019 r. w radiotelefony GSM-R wszystkich nowych, odnawianych i modernizowanych (nie tylko w zakresie podsystemu Sterowanie-urządzenia pokładowe) pojazdów trakcyjnych eksploatowanych na głównej sieci kolejowej.
Brak przeprowadzonych testów RSC (przypadek RSC-EU-0 z ograniczeniem niekodowanym) wiąże się z brakiem możliwości potwierdzenia zgodności z trasą, na której wdrożony jest przytorowy system GSM-R. Bez potwierdzenia zgodności z trasą pojazd nie może być eksploatowany na danej trasie.
Zasady wykonywania testów ESC/RSC w ramach uzyskiwania zezwolenia dla pojazdu
W zależności od rodzaju wniosku o zezwolenie dla pojazdu, zastosowanie mają poniższe wymagania dotyczące wykonywania testów ESC/RSC:
pierwsze zezwolenie – wymagane potwierdzenie pozytywnej weryfikacji przynajmniej jednego typu testów ESC/RSC obowiązujących w danym obszarze użytkowania;
odnowienie zezwolenia - potwierdzenie pozytywnej weryfikacji przynajmniej jednego typu testów ESC/RSC obowiązujących w danym obszarze użytkowania lub oświadczenie, że poprzednie testy ESC/RSC (przeprowadzone podczas pierwszego dopuszczenia) pozostają bez zmian;
rozszerzenie obszaru użytkowania - potwierdzenie pozytywnej weryfikacji przynajmniej jednego typu testów ESC/RSC obowiązujących w rozszerzonym obszarze użytkowania;
nowe zezwolenie - potwierdzenie pozytywnej weryfikacji przynajmniej jednego typu testów ESC/RSC obowiązujących w danym obszarze użytkowania lub oświadczenie, że przeprowadzona modyfikacja nie wpłynęła na zgodność pojazdu z poprzednio potwierdzonymi typami ESC/RSC;
zezwolenie dla pojazdu zgodnego z typem – brak dodatkowych wymagań;
nowe zezwolenie + rozszerzenie obszaru użytkowania – jeżeli modyfikacje nie wpłynęły na system ETCS oraz GSM-R wymagania jak w przypadku rozszerzenia obszaru użytkowania, jeżeli modyfikacje wpłynęły na ETCS lub GSM-R – wymagania jak w przypadku nowego zezwolenia.
Weryfikacja kompatybilności ESC/RSC pojazdów istniejących
Pojazdy istniejące uznaje się za zgodne z typami kompatybilności ETCS i systemu radiowego w sieciach, w których był eksploatowane do dnia 16 stycznia 2020 r., bez przeprowadzania dodatkowych kontroli i z zachowaniem istniejących ograniczeń lub warunków użytkowania[3]. Oznacza to, że dla pojazdów eksploatowanych pod nadzorem ETCS przed 16 stycznia 2020 r. nie ma konieczności wykonywania testów ESC/RSC dla tych linii, na których były eksploatowane przed 16 stycznia 2020 r. Dla nowych wdrożeń systemu na sieci kolejowej konieczne jest jednak przeprowadzenie właściwych testów ESC/RSC.
Przeprowadzenie testów ESC/RSC dla pojazdów wprowadzonych uprzednio do obrotu wiąże się z utworzeniem nowej wersji typu pojazdu w ERATV[4], przy założeniu że nie są wprowadzane zmiany funkcjonalne systemu ETCS/GSM-R oraz nie zostaną wprowadzone nowe warunki stosowania dotyczące bezpieczeństwa ani ograniczenia interoperacyjności (jeśli są – wymagane jest uzyskanie nowego zezwolenia).
W przypadku, gdy przewoźnik we własnym zakresie wykazuje zgodność z typem ESC/RSC, może albo zwrócić się do posiadacza zezwolenia o wprowadzenie wersji typu pojazdu w ERATV, albo wystąpić z wnioskiem o nowe zezwolenie dla typu pojazdu.
Obowiązek przeprowadzenia testów ESC/RSC w celu wykazania zgodności z trasą przez przewoźnika powstaje w chwili przyporządkowania właściwego typu ESC/RSC do danego wdrożenia w RINF. Od momentu przypisania typów ESC i RSC do właściwych sekcji w RINF, typy ESC/RSC są weryfikowane w celu potwierdzenia zgodności z trasą.
Okres przejściowy
Typy ESC/RSC wprowadzone od 1 lipca 2022 r. do RINF przez zarządcę infrastruktury będą obowiązujące dla wykazania zgodności z trasą. Dzięki temu przewoźnicy, którzy nie eksploatowali pojazdów pod nadzorem ETCS przed 16 stycznia 2020 r. będą mieli czas aby wykazać zgodność z odpowiednimi typami ESC/RSC, zanim zaczną one obowiązywać w ramach oceny zgodności z trasą.
Dodatkowo 2 stycznia 2022 r. rozpocznie się eksploatacja obserwowana systemu GSM-R na linii nr 9. Zatem 1 lipca 2022 r. to termin, który umożliwi także przeprowadzenie w jednym czasie zarówno testów ESC, jak i RSC.
Wskazany okres przejściowy nie ma zastosowania w ramach wniosku o wydanie zezwolenia dla typu pojazdu. Od 1 lipca 2021 r. wymagane jest wykazanie zgodności z co najmniej jednym, wybranym przez wnioskodawcę typem ESC/RSC. W sytuacji gdy nie zostanie potwierdzony żaden typ ESC/RSC, w zezwoleniu zostanie wprowadzone oznaczenie ESC-EU-0/RSC-EU-0 wraz z ograniczeniem niekodowanym.
Link do przewodnika TSI CCS: https://www.era.europa.eu/sites/default/files/ertms_tsi_guide_annex01_ccs_tsi_en.pdf