Jedną z kluczowych wspólnych metod bezpieczeństwa (CSM) wykorzystywanych w codziennej pracy przez podmioty sektora kolejowego jest CSM w zakresie oceny i wyceny ryzyka. Służy ona do zarządzania ryzykiem związanym z wprowadzanymi zmianami organizacyjnymi, technicznymi i eksploatacyjnymi. Celem stosowania tej metody jest skuteczne identyfikowanie zagrożeń w działalności podmiotu i wdrażanie środków zapobiegawczych zmierzających do obniżenia ryzyka do poziomu akceptowalnego. Odpowiednie i rzetelne stosowanie tego procesu pozwala kierownictwu danego przedsiębiorstwa upewnić się, że wprowadzane zmiany są właściwie zarządzane, a ryzyka z nimi związane mogą być skutecznie kontrolowane. Bez rzetelnego przeprowadzenia procesu identyfikacji zagrożeń przedsiębiorstwo nie jest w stanie skutecznie analizować ryzyka związanego ze zmianą.
CSM w zakresie oceny i wyceny ryzyka została po raz pierwszy ustanowiona w rozporządzeniu 352/2009. Bezwarunkowe stosowanie tego rozporządzenia rozpoczeło się 1 lipca 2012 r. Zostało ono następnie zastąpione przez rozporządzenie 402/2013, ktore obowiązuje do dziś. Mimo tej zmiany kluczowe elementy CSM w zakresie oceny i wyceny ryzyka, takie jak kryteria oceny znaczenia zmiany oraz proces zarządzania ryzykiem, nie zostały zmodyfikowane.
Najistotniejszą zmianą w rozporządzeniu 402/2013 było wprowadzenie obowiązku potwierdzania kompetencji niezależnej jednostki oceniającej w drodze akredytacji lub uznania. Funkcję niezależnej jednostki oceniającej może również pełnić krajowy organ ds. bezpieczeństwa. W Polsce przyjęto, że prowadzenie działalności niezależnej jednostki oceniającej zgodnie z rozporządzeniem 402/2013 wymaga uzyskania akredytacji. Wykaz podmiotów posiadających stosowne uprawnienia uzyskane w naszym kraju można znaleźć na stronach Polskiego Centrum Akredytacji. Na terenie Polski usługi w tym zakresie mogą jednak oferowac również akredytowane jedostki z innych państw Unii Europejskiej.
Drugą istotną zmianą wprowadzoną przez rozporządzenie 402/2013 jest obowiązek sporządzenia przez wnioskodawcę pisemnej deklaracji na zakończenie procesu zarządzania ryzykiem, po jego niezależnej ocenie przez jednostkę oceniającą. W deklaracji tej wnioskodawca deklaruje, że wszystkie zidentyfikowane zagrożenia oraz związane z nimi ryzyko są utrzymywane na dopuszczalnym poziomie.
W 2015 r. wprowadzono ostatnią zmianę CSM w zakresie oceny i wyceny ryzyka. Rozporządzenie 2015/1136 ustanowiło tzw. zharmonizowane wymagania projektowe, które należy wykorzystać do wykazania dopuszczalności ryzyka wynikającego z awarii funkcji systemu technicznego. Poza tym specyficznym obszarem technicznym rozporządzenie to nie wprowadziło innych zmian do CSM w zakresie oceny i wyceny ryzyka.
Materiały szkoleniowe
 |
Przewodnik stosowania CSM w zakresie oceny i wyceny ryzyka Przygotowany przez Agencję Kolejową Unii Europejskiej przewodnik stosowania rozporządzenia 352/2009. Mimo że dokument odnosi się do poprzedniej wersji CSM-RA nadal pozostaje aktualny. |
 |
Przykłady oceny ryzyka przygotowane przez Agencję Kolejową UE Uzupełnienie "Przewodnika stosowania CSM w zakresie oceny i wyceny ryzyka" wydanego przez Agencję o praktyczne przykłady zastosowania CSM-RA. |
 |
Przewodnik stosowania zharmonizowanych wymagań projektowych (dostępna wyłącznie wersja angielska) W 2015 r. Agencja Kolejowa UE przygotowała przewodnik dotyczący zmian w CSM-RA wprowadzonych przez rozporządzenie 2015/1136. |
 |
Opracowana na zlecenie UTK ekspertyza ułatwiająca praktyczne stosowanie CSM-RA. Oprócz wyjaśnienia wymagań rozporządzenia ekspertyza zawiera również przykłady przeprowadzenia oceny znaczenia zmiany, a także opisuje podstawowe techniki stosowane w zakresie oceny i wyceny ryzyka. |
 |
Scenariusze oceny znaczenia zmiany Przygotowany na zlecenie UTK pakiet 14 scenariuszy oceny znaczenia zmiany odnoszących się do realnych przykładów zmian, jakie wprowadzane są w systemie kolejowym w Polsce. |
 |
Nota wyjaśniająca w sprawie bezpiecznej integracji CSM-RA posługuje się pojęciem "bezpiecznej integracji". Przygotowana przez Agencję Kolejową UE nota wyjaśniająca pozwala nieco lepiej zrozumieć, co się kryje za tym pojęciem i w jaki sposób należy uwzględniać bezpieczną integrację w prowadzonej działalności. |
Zachęcamy również do zapoznania się z krótkim artykułem dotyczącym praktycznego stosowania rozporządzenia 402/2013.