Nakładane przez Prezesa UTK kary pieniężne pełnią istotną rolę w systemie nadzoru rynku kolejowego. Co do zasady, stanowią one środek mobilizujący przedsiębiorców działających w sektorze kolejowym do terminowego i prawidłowego wykonywania obowiązków na rzecz państwa. Administracyjne kary pieniężne nakładane w drodze decyzji pełnią funkcje profilaktyczne i prewencyjne – zniechęcają do naruszania obowiązków oraz skłaniają
do zapobiegania powtórnemu naruszaniu obowiązków nałożonych przez powszechnie obowiązujące przepisy prawa.
- Katalog naruszeń podlegających karze pieniężnej (art. 66 ust. 1 u.t.k.)
Zamknięty katalog czynności niedozwolonych, ustalony w art. 66 ust. 1 u.t.k., dotyczy szeregu różnych podmiotów rynku kolejowego. Mając na względzie brzmienie przywołanego przepisu Prezes UTK jest zobligowany do wydania decyzji nakładającej karę pieniężną w sytuacji stwierdzenia naruszenia przez przedsiębiorcę określonego obowiązku. Fakt ten wynika wprost z posłużenia się przez ustawodawcę sformułowaniem „karze pieniężnej podlega”.
Podmiot |
Naruszenie |
---|---|
przedsiębiorca |
prowadzenie działalności bez wymaganego dokumentu, tj. jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa, świadectwa bezpieczeństwa lub licencji |
wykonywanie przewozów na drodze kolejowej, której zarządca nadał status infrastruktury nieczynnej |
|
zarządca |
nienadanie statusu infrastruktury prywatnej drodze kolejowej, która wykorzystywana jest wyłącznie do realizacji własnych potrzeb jej właściciela lub zarządcy |
nieprzedstawienie organizatorowi publicznego transportu kolejowego informacji:
|
|
eksploatacja drogi kolejowej bez wymaganego dokumentu, tj. autoryzacji bezpieczeństwa lub świadectwa bezpieczeństwa |
|
niezapewnienie niedyskryminacyjnego traktowania aplikantów |
|
nie dokonanie modyfikacji odmowy lub nie cofnięcie odmowy rozpatrzenia wniosku o przydzielenie zdolności przepustowej zgodnie z wytycznymi Prezesa UTK zawartymi w decyzji rozstrzygającej skargę aplikanta w związku z odmową rozpatrzenia przez zarządcę wniosku o przydzielenie zdolności przepustowej lub odmową przydzielenia zdolności przepustowej |
|
nieopublikowanie regulaminu sieci nie później niż na 4 miesiące przed terminem składania wniosków o przydzielenie zdolności przepustowej lub nieuwzględnienie w regulaminie sieci wszystkich wymaganych elementów |
|
nieprzekazanie Prezesowi UTK projektu cennika w terminie 9 miesięcy przed rozpoczęciem okresu obowiązywania rocznego rozkładu jazdy pociągów |
|
niepoinformowanie Prezesa UTK w terminie miesiąca o podjęciu ustaleń zarządców w zakresie wspólnych zasad i praktyk dotyczących przydzielania zdolności przepustowej oraz wykorzystania w tym celu systemów informatycznych
|
|
nieumożliwienie aplikantom wyrażenia swoich poglądów dotyczących treści planu biznesowego zarządcy
|
|
dokonanie likwidacji:
z naruszeniem przepisów dotyczących procedury przygotowania likwidacji linii kolejowej lub odcinka linii kolejowej
|
|
przewoźnik kolejowy |
niepoinformowanie Prezesa UTK w terminie 14 dni o zmianie mającej wpływ na sytuację prawną przewoźnika kolejowego |
zarządca przewoźnik kolejowy |
nieterminowe przedłożenie Prezesowi UTK raportu w sprawie bezpieczeństwa za poprzedni rok kalendarzowy, tj. do 31 maja |
uniemożliwienie szkolenia lub dostępu do zaplecza szkoleniowego pracownikom innego przewoźnika kolejowego lub zarządcy |
|
brak natychmiastowego zgłoszenia Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych i Prezesowi UTK zaistnienia poważnego wypadku, wypadku lub incydentu kolejowego |
|
utrudnianie pracy Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych i komisji kolejowej |
|
zarządca przewoźnik kolejowy przedsiębiorca wykonujący przewozy w obrębie bocznicy kolejowej |
nieprzekazanie Prezesowi UTK w terminie 14 dni oświadczenia maszynisty o świadczeniu pracy lub usług na rzecz więcej niż jednego przewoźnika kolejowego, zarządcy, użytkownika bocznicy kolejowej lub przedsiębiorcy wykonującego przewozy w obrębie bocznicy kolejowej |
zarządca przewoźnik kolejowy operator stacji pasażerskiej zarządzający peronem sprzedawca biletów organizator turystyki przedsiębiorca ułatwiający nabywanie powiązanych usług turystycznych |
nieprzestrzeganie lub naruszanie przepisów rozporządzenia nr 1371/2007/WE dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym |
zarządca przewoźnik kolejowy operator stacji pasażerskiej zarządzający peronem |
brak podania rozkładu jazdy dla przewozu osób lub jego zmiany do publicznej wiadomości – w terminie i na zasadach określonych w art. 30e u.t.k. |
naruszenie zakazu stosowania bezprawnych praktyk naruszających zbiorowe interesy pasażerów w transporcie kolejowym |
|
utrudnianie Prezesowi UTK lub pisemnie upoważnionym osobom korzystania z prawa:
|
|
dysponent |
brak niezwłocznego zawiadomienia Prezesa UTK o wszelkich zmianach danych w odniesieniu do zarejestrowanych pojazdów kolejowych w europejskim rejestrze pojazdów kolejowych (EVR), w tym o wycofaniu pojazdu
|
zarządca powołane przez zarządców wspólne organy odpowiedzialne za udostępnianie infrastruktury kolejowej operator obiektów infrastruktury usługowej przewoźnik kolejowy aplikant |
nieudzielenie Prezesowi UTK niezbędnych informacji dla celów regulacji i monitorowania rynku transportu kolejowego, w szczególności [*wysokość kary nie może przekroczyć 20 000 euro] |
przewoźnik kolejowy zarządca użytkownik bocznicy kolejowej przedsiębiorca zarządzający infrastrukturą i wykonujący przewozy w metrze producent albo jego upoważniony przedstawiciel jednostka notyfikowana podmiot odpowiedzialny za utrzymanie wykonawca modernizacji importer inwestor dysponent |
nieudzielenie odpowiedzi na pisemne ostrzeżenie Prezesa UTK stwierdzające naruszenie przepisów z zakresu kolejnictwa we wskazanym w ostrzeżeniu terminie |
- Wysokość kary pieniężnej (art. 66 ust. 2 u.t.k.)
Za wymienione wyżej naruszania Prezes UTK, co do zasady, nakłada na przedsiębiorcę,
w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości do 2% rocznego przychodu przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym.
Prezes UTK odstępuje od nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca niezwłocznie usunął skutki naruszenia wymienionego w art. 66 ust. 1 u.t.k.
Ustalając wysokość kary pieniężnej Prezes UTK uwzględnia trzy przesłanki: zakres naruszenia przepisu, dotychczasową działalność podmiotu oraz jego możliwości finansowe.
Pod pojęciem zakresu naruszenia przepisu należy rozumieć zarówno rozmiar naruszenia, jak i jego częstotliwość. Zakres naruszenia pozwala określić stopień szkodliwości społecznej czynu sprawcy. Naruszenia w dużym rozmiarze i wielokrotnie popełniane zwiększają stopień szkodliwości czynu sprawcy. Dotychczasowa działalność podmiotu oraz możliwości finansowe są dyrektywami służącymi dostosowaniu reakcji Prezesa UTK do indywidualnej sytuacji podmiotu naruszającego prawo, czyli zindywidualizowaniu wymiaru kary ze względu
na sytuację tego podmiotu.
- Kary pieniężne za niewykonanie decyzji Prezesa UTK (art. 66 ust. 2aa pkt 1 u.t.k.)
Prezes UTK, uwzględniając zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu oraz jego możliwości finansowe, może nałożyć, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość do 5 000 euro za każdy dzień zwłoki w wykonaniu:
- decyzji określającej zakres naruszenia przepisów, decyzji lub postanowień z zakresu kolejnictwa oraz termin usunięcia nieprawidłowości (art. 13b ust. 1 u.t.k.);
- decyzji nakazującej usunięcie nieprawidłowości w określonym terminie w razie stwierdzenia naruszenia przepisów dotyczących obowiązków zarządców, przewoźników kolejowych oraz użytkowników bocznic kolejowych w zakresie bezpieczeństwa transportu kolejowego (art. 14 ust. 1 u.t.k.);
- decyzji wstrzymującej ruch kolejowy lub wprowadzającej jego ograniczenia na drodze kolejowej (art. 14 ust. 2 pkt 1 u.t.k.);
- decyzji wyłączającej z eksploatacji pojazd kolejowy lub ograniczającej jego eksploatację (art. 14 ust. 2 pkt 2 u.t.k.);
- decyzji wprowadzającej tymczasowe środki bezpieczeństwa obejmujące zawieszenie lub ograniczenie działalności przewoźnika kolejowego posiadającego jednolity certyfikat bezpieczeństwa (art. 14 ust. 2a u.t.k.);
- decyzji zakazującej eksploatowania podsystemu lub składnika interoperacyjności (art. 25m ust. 1 i 2 u.t.k.).
Tego rodzaju karę pieniężną nakłada się, licząc od daty wskazanej w decyzji nakładającej karę.
- Kary pieniężne na kierownika zarządcy i przewoźnika kolejowego (art. 66 ust. 3 u.t.k.)
Niezależnie od kary pieniężnej określonej w art. 66 ust. 1 i 2 u.t.k. Prezes UTK może nałożyć karę pieniężną na kierownika zarządcy i przewoźnika kolejowego, z tym że kara ta może być wymierzona w kwocie nie większej niż 300% jego wynagrodzenia miesięcznego.