Na przestrzeni 2013 r. do Urzędu Transportu Kolejowego docierały z rynku sygnały na temat problemów z przepustowością w dwóch ważnych węzłach kolejowych: trójmiejskim i katowickim.
Z inicjatywy UTK w dniu 4 grudnia 2013 r. w siedzibie oddziału terenowego Urzędu w Gdańsku odbyło się spotkanie z udziałem przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego (UMWP), przewoźników pasażerskich i towarowych, zarządcy infrastruktury kolejowej, operatorów logistycznych, zarządów portów morskich i terminali kontenerowych oraz izb gospodarczych. Podczas spotkania zidentyfikowano główne zagrożenia dla obecnej i przyszłej przepustowości linii kolejowych w obrębie trójmiejskiego obszaru metropolitalnego.
Problemy krótkoterminowe wiążą się z dobiegającą końca modernizacją magistrali E65 Warszawa - Gdynia. Dużo istotniejsze są problemy, które mogą pojawić się w dłuższej perspektywie w związku z rozwojem zarówno przewozów pasażerskich (aglomeracyjnych - Pomorska Kolej Metropolitalna i dalekobieżnych - EMU 250), jak i towarowych, szczególnie intermodalnych (rozwój portów, obniżka stawek za dostęp do infrastruktury). Wszystkie powyższe typy ruchu kolejowego charakteryzują się innymi parametrami częstotliwości, prędkości i ilością zatrzymań, co stawia pod znakiem zapytania możliwość zaspokojenia popytu na przepustowość i zagraża planom rozwojowym portów. Przewoźnicy towarowi zwracali także uwagę na zagrożenie, jakie dla transportu towarów niebezpiecznych może stanowić budowa centrum handlowo-rozrywkowego Forum Radunia, które przykryje tory betonową płytą na długości 400 m.
Podczas spotkania w Gdańsku utworzony został zespół roboczy ds. przepustowości w węźle trójmiejskim, w skład którego weszli przedstawiciele przewoźników, operatorów i terminali kontenerowych. Zespół spotkał się w dniu 9 stycznia 2014 r. w siedzibie UTK w Warszawie. Przewoźnicy przedstawili postulat modernizacji linii nr 201 z elektryfikacją i dobudową drugiego toru, co umożliwiłoby przeniesienie znacznej części ruchu towarowego na tę linię. Poruszono kwestię wykorzystania nowoczesnych urządzeń srk na liniach nr 9 i 202 dla zmniejszenia koniecznych odbiegów pociągów. W lutym br. w siedzibie UTK miało miejsce spotkanie z przedstawicielami PKP PLK S.A., na którym omówiono problemy w węźle, wynikające również z ograniczonej przepustowości stacji (szczególnie Gdańsk Główny, gdzie ma zawracać PKM).
W następstwie obu spotkań UTK wyszedł z inicjatywną przeprowadzenia badania zapotrzebowania na pociągi w węźle trójmiejskim, z podziałem na odcinki linii kolejowych oraz przedziały czasowe. W wyniku współpracy z przewoźnikami pasażerskimi i towarowymi UTK otrzymał dane na temat ilości planowanych do uruchomienia w przyszłym roku pociągów. Dane te zostały zindeksowane na podstawie informacji od UMWP oraz zarządów portów o ich plany rozwojowe w perspektywie do 2020 r. Prezes UTK chciałby w tym miejscu podziękować Marszałkowi, przewoźnikom oraz zarządom portów za współpracę i przekazane informacje. Po zagregowaniu i przeanalizowaniu zostały one przekazane PKP PLK w celu skonfrontowania ich z możliwościami przepustowymi infrastruktury. W dalszej kolejności UTK planuje spotkanie z zarządcą, aby omówić uzyskane wyniki.
UTK podjął również działania mające na celu zidentyfikowanie problemów, mogących negatywnie wpływać na rozwój przewozów w katowickim węźle kolejowym. W dniu 12 lutego 2014 r. w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach odbyło się spotkanie z udziałem przedstawicieli UTK, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, ośrodków naukowych, zarządców infrastruktury, przewoźników towarowych i pasażerskich, operatorów logistycznych, a także branży przemysłowej, w tym kopalń, elektrowni oraz przedsiębiorstw korzystających z transportu kolejowego.
Podczas spotkania omówiono problemy z przepustowością linii kolejowych na Śląsku, które wynikają z przyczyn innych niż w Trójmieście: bardzo złego stanu infrastruktury, likwidacji niektórych fragmentów linii i bardzo niskich prędkości, przy jednoczesnej dużej koncentracji zakładów przemysłowych oraz wysokiej gęstości zaludnienia. Przedstawiciele przewoźników i przedsiębiorstw zwrócili uwagę na malejącą konkurencyjność kolei względem transportu drogowego, jak również na rosnący problem kradzieży towarów przewożonych pociągami. Konkluzje ze spotkania zostały przekazane PKP PLK.
W załączeniu do niniejszej informacji znajdą Państwo podsumowanie opracowane przez UTK we współpracy z podmiotami rynku kolejowego, zawierające analizę obecnej i przyszłej sytuacji w obu kluczowych węzłach kolejowych, wyniki przeprowadzonego badania zapotrzebowania na pociągi w Trójmieście, zidentyfikowane wąskie gardła i proponowane rozwiązania.