Przy rozpoczęcia podróży od stacji, na której w momencie odjazdu pociągu była nieczynna kasa biletowa, konduktor nie pobierze opłaty za wydanie biletu w pociągu pod warunkiem niezwłocznego zgłoszenia przejazdu. Niektórzy przewoźnicy regionalni wymagają wówczas wejścia do pociągu pierwszymi drzwiami, licząc od czoła składu w kierunku jazdy i tam zgłoszenia się do obsługi lub oczekiwania na jej przybycie.
Od tej zasady istnieje kilka wyjątków:
- nieczynna kasa a dostępny biletomat stacyjny
Większość przewoźników kolejowych w Polsce traktuje stacje, na których jest zainstalowany tylko biletomat, a w momencie odjazdu pociągu kasa jest nieczynna, jako stacje bez punktów odprawy, nie naliczając wtedy opłaty konduktorskiej.
Wyjątek stanowią przewoźnicy Arriva RP i Koleje Śląskie, wymagający wówczas zakupu biletu w automacie (traktując je jako stacjonarny punkt odprawy), przy czy czym ten ostatni przewoźnik nie nalicza opłaty konduktorskiej, gdy na stacji jest zainstalowany biletomat przyjmujący wyłącznie płatności kartą, a także m.in. osobom z niepełnosprawnościami czy powyżej 60 roku życia.
Informacja o kasach i biletomatach Kolei Śląskich.
- pociągi z wyłączoną sprzedażą biletów na pokładzie
W pociągach kategorii Express InterCity Premium (EIP) obsługiwanych składami ED250 (Pendolino) przewoźnik PKP Intercity całkowicie wyłączył sprzedaż biletów na pokładzie. W takim przypadku naliczona będzie opłata dodatkowa z tytułu naruszenia zasad przewozowych i rozpoczęcia przejazdu bez ważnego biletu. Na przejazd pociągiem EIP podróżny ma obowiązek zaopatrzyć się w bilet przed rozpoczęciem podróży (np. w kasie, biletomacie, przez internet).
- pociągi z bezwzględną rezerwacją miejsc do siedzenia
W pociągach kategorii TLK/IC uruchamianych elektrycznymi lub spalinowymi zespołami trakcyjnymi (np. Dart, Flirt) obowiązuje bezwzględna rezerwacja miejsc do siedzenia, dlatego decydując się na zakup biletu na pokładzie należy przed wejściem do pojazdu uzyskać informację od drużyny konduktorskiej o dostępności miejsc i możliwości odbycia podróży. W przeciwnym wypadku, gdy nie będzie możliwości wydania biletu z rezerwacją konkretnego miejsca, obsługa nalicza opłatę dodatkową równą opłacie za przejazd bez biletu. Pociągi TLK/IC, w których obowiązują takie zasady, są oznaczone w rozkładzie jazdy piktogramem „rezerwacja obowiązkowa” i na przejazd nimi przewoźnik nie prowadzi sprzedaży biletów bez gwarancji miejsca do siedzenia.