Pracownik drużyny konduktorskiej nalicza opłatę za wydanie biletu w pociągu (która wynosi od kilku złotych u przewoźników regionalnych do 20 zł/os. w pociągach dalekobieżnych spółki PKP Intercity) podczas sprzedaży biletu w pociągu, jeżeli podróży wsiadał do pociągu na stacji, na której w momencie planowego odjazdu danego kursu była czynna kasa biletowa. Opłaty za wydanie biletu w pociągu nie pobiera się od osób:
1) niepełnosprawnych lub o ograniczonej sprawności ruchowej – pod warunkiem okazania konduktorowi podczas zakupu biletu dokumentu stwierdzającego niepełnosprawność (z obowiązku tego zwolnione są osoby z widoczną niesprawnością fizyczną – stałą lub czasową);
2) rozpoczynających przejazd w czasie, kiedy kasa biletowa jest nieczynna, lub ze stacji, na której nie ma kasy biletowej;
3) posiadających: bilet z nadrukiem lub potwierdzoną adnotacją typu „Dalej w pociągu (np. PKP IC)” wydany przez punkt odprawy albo przez konduktora w innym pociągu, a także bilet z nadrukiem lub potwierdzoną adnotacją „Zmiana przewoźnika” wystawiony w pociągu innego przewoźnika w sytuacji, gdy rozkładowy czas na przesiadkę nie przekracza 30 min.
W regulaminach przewozowych spółki kolejowe mogą z własnej inicjatywy rozszerzyć krąg osób, którym wydają bilety bez opłaty dodatkowej. Przykładowo w pociągach PKP Intercity do tej grupy należą również osoby, które ukończyły 70 lat – pod warunkiem okazania dokumentu stwierdzającego wiek. Większość przewoźników regionalnych wymaga zgłoszenia się po zakup biletu wsiadając do pociągu pierwszymi drzwiami pierwszego składu licząc od czoła (kierunku jazdy) pociągu. W każdym innym przypadku zajęcie miejsca w pociągu bez zgłoszenia zamiaru jego zakupu niezwłocznie przed lub po wejściu do składu, w sposób wymagany regulaminem przewoźnika, może być uznane za próbę wyłudzenia bezpłatnego przejazdu, co wiąże się z naliczeniem wysokiej opłaty dodatkowej w wysokości do 50-krotności ceny najtańszego biletu normalnego obowiązującej u danego przewoźnika.
W niektórych pociągach (np. EIP obsługiwanych składami ED250 Pendolino) w ogóle nie jest prowadzona sprzedaż biletów na pokładzie. Ponadto PKP Intercity ograniczyła sprzedaż biletów na pociągi kategorii IC/TLK obsługiwane składami zespolonymi wyłącznie do liczby dostępnych w nich miejsc siedzących, które można przydzielić z systemu rezerwacji. Z tego względu konieczne jest upewnienie się u obsługi przed wejściem do pociągu, czy w składzie są wolne miejsca i możliwy jest przejazd danym połączeniem.