Projekt nowelizacji ustawy, który został uzgodniony i zatwierdzony przez Komitet Stały Rady Ministrów, zakłada, że szkolenie kandydatów na maszynistów w zakresie uzyskania licencji maszynisty będzie prowadzone na dotychczasowych zasadach w ośrodkach szkolenia, które powstaną z przekształconych ośrodków szkolenia i egzaminowania.
Z kolei przeprowadzanie egzaminu będzie należało do zadań Prezesa UTK. Egzamin na licencję maszynisty będzie egzaminem państwowym i będzie prowadzony w siedzibie UTK. Egzamin ten będzie sprawdzianem teoretycznym w formie testu komputerowego.
Zmienią się również zasady egzaminowania na świadectwo maszynisty. Projekt ustawy zakłada wprowadzenie jednolitego państwowego egzaminu rozszerzonego o część na symulatorze pojazdu trakcyjnego. Egzamin będzie zawierał trzy części:
- część teoretyczną w postaci testu komputerowego,
- część teoretyczną na symulatorze pojazdu trakcyjnego,
- jazdę praktyczną na określonym pojeździe trakcyjnym.
Część egzaminu prowadzona przy wykorzystaniu symulatora będzie miała na celu sprawdzenie reakcji egzaminowanego na typowe sytuacje ruchowe oraz sytuacje nadzwyczajne i niebezpieczne. Polegać będzie na wykonaniu zadania egzaminacyjnego, określonego scenariuszem egzaminacyjnym w pełnozakresowym symulatorze pojazdu kolejowego. Elementami scenariusza będą: sprawdzenie umiejętności zachowania się w typowych, nietypowych i przypadkowych sytuacjach związanych z ruchem pociągów, postępowania kandydata na maszynistę podczas prowadzenia pociągu w trudnych warunkach atmosferycznych (np. mgła, śnieżyca, ulewa, silny wiatr), zastosowania właściwych procedur w sytuacjach awaryjnych (np. sygnał Radio-stop, zderzenie z przeszkodą). Ta część egzaminu nadzorowana będzie przez egzaminatorów zatrudnionych przez Prezesa UTK.
Ośrodki szkolenia nadal będą odpowiedzialne za szkolenie i potwierdzanie uprawnień do znajomości typu pojazdu kolejowego podczas części praktycznej (jazda praktyczna).
Dlatego w trakcie trzeciej części egzaminu w kabinie maszynisty obok egzaminatora UTK będzie znajdowała się też inna osoba posiadająca uprawnienia do jazdy na określonym typie pojazdu kolejowego, na którym przeprowadzany jest egzamin. Osoba ta będzie delegowana przez ośrodek szkolenia. Planuje się, że przed dopuszczeniem do egzaminu państwowego ośrodek szkolenia powinien przeprowadzić wewnętrzne sprawdzenie kandydata ze znajomości typu pojazdu kolejowego, na którym będzie prowadzony egzamin.
Zmiany obejmą wyłącznie osoby wchodzące do zawodu. W stosunku do kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie licencji maszynisty lub ubiegających się o uzyskanie świadectwa maszynisty, którzy w dniu wejścia w życie ustawy będą uczestnikami szkolenia lub ukończyli takie szkolenie, egzaminowanie będzie kontynuowane na podstawie dotychczasowych przepisów, jednak nie dłużej niż przez trzy lata od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy.
Egzamin państwowy będzie obejmował tylko kandydatów na maszynistów starających się o pierwsze w życiu świadectwo maszynisty. Rozszerzenie uprawnień na typ pojazdu kolejowego lub nową infrastrukturę będzie realizowane w ośrodku szkolenia po przejściu sprawdzianu wiedzy i umiejętności. Wyniki sprawdzianów wiedzy i umiejętności będą przekazywane przez ośrodek szkolenia do systemu teleinformatycznego.