W dniu 1 lipca 2011 r. wchodzi w życie Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie zwolnienia ze stosowania niektórych przepisów rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 117 poz. 683).
Powyższym rozporządzeniem zmieniono zakres obowiązywania przepisów rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym poprzez uzupełnienie już obowiązującego katalogu przepisów na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, ale jedynie w odniesieniu do krajowych połączeń pasażerskich oraz połączeń ze stacjami położonymi poza granicami Unii Europejskiej. Powyższa zmiana nie dotyczy więc miejskich, podmiejskich i regionalnych kolejowych przewozów osób, gdzie katalog przepisów jakie stosuje się do tych połączeń pozostaje niezmieniony (art. 3a Ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94).
W zakresie połączeń pasażerskich w ruchu krajowym oraz połączeń ze stacjami położonymi poza granicami Unii Europejskiej katalog obowiązujących przepisów rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 powiększył się o dwa przepisy: tj. art. 7 oraz art. 25. Od 1 lipca 2011 r. przewoźnik kolejowy będzie ponosił odpowiedzialność za całkowitą lub częściową utratę albo uszkodzenie sprzętu osób niepełnosprawnych lub osób o ograniczonej sprawności ruchowej służącego im do poruszania się lub innego specjalistycznego sprzętu używanego przez takie osoby, bez jakichkolwiek ograniczeń finansowych (art. 25 rozporządzenia (WE) nr 1371/2007).
Do kolejowych krajowych połączeń pasażerskich oraz połączeń ze stacjami położonymi poza granicami Unii Europejskiej, realizowanych pociągami rodzaju Ekspres, InterCity, Express InterCity, EuroCity oraz EuroNight, od 1 lipca 2011 r. stosuje się także art. 13i art. 17rozporządzenia (WE) nr 1371/2007. Przewoźnik kolejowy będzie więc obowiązany stosować te dwa przepisy, jeżeli zamierza uruchomić pociąg należący do jednego ze wskazanych rodzajów pociągów.
Przepis art. 13 rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 stanowi, iż w przypadku śmierci lub zranienia pasażera przewoźnik kolejowy niezwłocznie, a w każdym razie nie później niż piętnaście dni od ustalenia tożsamości osoby fizycznej uprawnionej do odszkodowania, wypłaca zaliczkę w wysokości niezbędnej do zaspokojenia bieżących potrzeb finansowych, proporcjonalnie do odniesionej szkody. W razie śmierci pasażera zaliczka taka nie może być niższa niż 21000 EUR na pasażera.
Zaliczka nie stanowi uznania odpowiedzialności i może być potrącona z kolejnych kwot wypłacanych na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1381/2007, ale nie podlega zwrotowi - z wyjątkiem przypadków, gdy szkoda powstała na skutek zaniedbania ze strony pasażera lub z jego winy albo gdy osoba, która otrzymała zaliczkę, nie była uprawniona do odszkodowania.
Przepis art. 17 rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 określa warunki i procedurę przyznania pasażerowi odszkodowania w przypadku opóźnień pociągów.
Pasażer podróżujący w komunikacji krajowej bądź w komunikacji międzynarodowej ze stacjami położonymi poza granicami Unii Europejskiej (np. na Ukrainę) od 1 lipca 2011 r. będzie miał prawo do odszkodowania wypłacanego przez przewoźnika kolejowego w przypadku opóźnienia pomiędzy podanym na bilecie miejscem wyjazdu i miejscem docelowym:
a) 25 % ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego od 60 do 119 minut;
b) 50 % ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego 120 minut lub więcej.
Przewoźnik będzie obowiązany wypłacać odszkodowanie na wniosek pasażera w terminie miesiąca od jego otrzymania. Odszkodowanie może mieć formę bonów lub voucherów, chyba że pasażer żąda jego wypłaty w formie pieniężnej. Wypłacone odszkodowanie nie może być pomniejszone o finansowe koszty transakcji, takie jak opłaty, koszty telekomunikacyjne lub znaczki. Przewoźnik kolejowy będzie mógł wprowadzić próg minimalny, poniżej którego odszkodowanie nie będzie wypłacane. Wysokość progu nie może przekroczyć 4 Euro.
Cena biletu będąca podstawą obliczania wysokości powyższego odszkodowania jest opłatą przewozową faktycznie uiszczoną przez pasażera, tj. z uwzględnieniem np. ulg i zniżek, promocji rabatów w wysokości proporcjonalnej, wyłącznie za dany odcinek trasy) w przypadku podróży, składającej się z kilku przejazdów do której nie zalicza się innych opłat niż opłata za bilet na przejazd, np. takich jak opłaty za dokonanie rezerwacji miejsca (należności wydanie dokumentu rezerwacyjnego).
Pasażerowi nie będzie jednak przysługiwać prawo do odszkodowania, jeżeli został poinformowany o opóźnieniu przed zakupem biletu lub jeżeli opóźnienie w wyniku kontynuacji podróży innym połączeniem lub poprzez zmianę trasy jest krótsze niż 60 minut.