W ubiegły piątek, 23 październia 2015 r. w Tarnowskich Górach odsłonięto pomnik upamiętniający inż. Józefa Nowkuńskiego (1868-1952), budowniczego Magistrali Węglowej Śląsk – Porty (1926-1933) – największej inwestycji II Rzeczypospolitej Polskiej. Granitowy monument z płaskorzeźbą wykonaną przez Piotra Gorola stanął przed dworcem kolejowym.
Józef Nowkuński urodził się 24 stycznia 1868 roku w Kownie. W 1897 roku ukończył Instytut Inżynierii Kolejowej w Sankt Petersburgu, a następnie kierował projektowaniem i budową linii kolejowych na terenie Rosji carskiej. Po powrocie do Polski nadzorował budowę 115 km linii kolejowej Kalety – Podzamcze (obecnie Wieruszów), która stała się dla polskich inżynierów i techników poligonem doświadczalnym – stosowano na niej nowe materiały i rozwiązania techniczne, np. beton i żelbeton. Budowę linii zakończono 6 listopada 1926 r.
Pracę Nowkuńskiego doceniono, bo został dyrektorem Zarządu Budowy Kolei Państwowych Herby – Inowrocław i Gdynia – Bydgoszcz. Linie te stały się trzonem Magistrali Węglowej Śląsk – Porty, nowej linii kolejowej wybudowanej po wprowadzeniu wysokich ceł za przejazd pociągów przez teren Niemiec. Magistrala była jednotorowa i miała 457 kilometrów długości. Było to najkrótsze połączenie z Bałtykiem, także dla państw południowo- i środkowoeuropejskich. Budowa Magistrali była największym przedsięwzięciem inwestycyjnym II Rzeczypospolitej oraz przykładem polsko-francuskiej współpracy gospodarczej.
Inżynier Nowkuński zmarł 20 sierpnia 1952 roku w Warszawie na zawał serca w wieku 84 lat. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Komitet Honorowy Budowy Pomnika pozyskał pieniądze na jego budowę od licznych sponsorów, a także rozprowadzając cegiełki. Ze sprzedaży tych ostatnich uzyskano 24,5 tys. zł. Pieniądze w znacznej części pochodzą z wpłat członków i przyjaciół Stowarzyszenia Inżynierow i Techników Komunikacji RP oraz z cegiełek, które Urząd Transportu Kolejowego rozprowadzał wśród swoich pracowników w siedzibie i oddziałach.
Z zebranych środków sfinansowano także wydanie książki autorstwa Marka Moczulskiego i Andrzeja Paszke pt. „Józef Nowkuński – Budowniczy linii kolejowych”.
