Działający przy Prezesie Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) Zespół ds. monitorowania poziomu bezpieczeństwa sektora kolejowego w Polsce, odbył nadzwyczajne spotkanie z przedstawicielami PKP Polskich Linii Kolejowych S.A., którego celem było omówienie przyczyn:
- zdarzeń kolejowych związanych z prowadzonymi pracami inwestycyjnymi na sieci kolejowej,
- zdarzeń związanych z uszkodzeniami lub degradacją infrastruktury kolejowej.
Zgodnie z danymi zarejestrowanymi przez UTK, na podstawie zgłoszeń dokonanych przez podmioty sektora kolejowego, w 2014 roku odnotowano 28 zdarzeń (wypadków i incydentów) na torach:
- czynnych, będących bezpośrednim wynikiem prac budowlanych i remontowych, prowadzonych na sąsiadujących z nimi torach zamkniętych.
Największą grupę, tj. 14 przypadków stanowiły zdarzenia zaistniałe wskutek pozostawienia pojazdów, urządzeń oraz sprzętu i materiałów (np. koparki, samochody robocze, szyny, podkłady czy złom) w skrajni toru, po którym prowadzony był ruch. W kolejnych 6 przypadkach zdarzenia spowodowane były niewłaściwą obsługą urządzeń, na przykład naruszeniem skrajni przez pracującą koparkę lub inny pojazd. W pozostałych 8 przypadkach zdarzenia związane były albo z uszkodzeniem elementów infrastruktury, na których prowadzony był ruch przez urządzania lub maszyny budowlane wykorzystywane do modernizacji sąsiadującego toru albo przez nieprawidłowości w zakresie zabudowy nowych elementów infrastruktury (np. naruszenie skrajni sąsiedniego toru przez zabudowywany element infrastruktury).
W trakcie spotkania zwrócono również uwagę na zagrożenia wynikające z częstych zmian organizacji ruchu, w związku z prowadzonymi pracami inwestycyjnymi, które również przyczyniają się do powstawania niepożądanych zdarzeń.
Druga grupa zdarzeń omówionych podczas spotkania związana była z uszkodzeniem elementów infrastruktury kolejowej lub jej degradacją.
Łącznie w 2014 r. do rejestru prowadzonego przez Prezesa UTK zgłoszono 48 zdarzeń tego rodzaju:
- 18 było spowodowanych uszkodzeniem podkładów lub podrozjazdnic,
- 12 było spowodowanych pęknięciem szyn lub iglic,
- w 5 przypadkach zostały przekroczone parametry toru (wichrowatość, przechyłka).
Przedstawiciele Spółki poinformowali o podejmowanych działaniach systemowych, ukierunkowanych na obniżenie poziomu ryzyka w wymienionych obszarach. Szczególne miejsce poświęcone zostało współpracy z wykonawcami i dostawcami w obszarze zarządzania ryzykiem. Celem tych działań jest wspólna identyfikacja ryzyka oraz przyjmowanie skutecznych środków jego kontroli przez zarządcę infrastruktury i jego podwykonawców, zarówno na etapie przygotowywania inwestycji, jak i na etapie ich realizacji. Dla realizacji tego zadania, pod koniec 2014 r. w strukturach Spółki powołano zespół ds. oceny ryzyka związanego z inwestycjami.
Przedstawiciele zarządcy infrastruktury zwrócili również uwagę na rolę działań nadzorczych dla podnoszenia poziomu bezpieczeństwa w obszarze związanym z inwestycjami infrastrukturalnymi. W trzecim kwartale 2014 roku Spółka wdrożyła program audytów inwestycyjnych, których do końca roku zrealizowała łącznie 10. Przeprowadzane one były głównie w ramach inwestycji o największym zakresie prac oraz dodatkowo w obszarach największej gęstości ruchu pociągów. Kontynuacja tych działań planowana jest w 2015 roku, w którym przewidzianych jest 12 audytów. Ponadto w 2014 roku Spółka przeprowadziła 38 kontroli projektów inwestycyjnych. W roku 2015 zaplanowanych zostało 45 kolejnych kontroli w zakresie zadań inwestycyjnych. Mając na uwadze realne zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu kolejowego, generowane przez niewłaściwie prowadzone inwestycje infrastrukturalne, Spółka została poinformowana o kontynuacji działań nadzorczych Prezesa UTK w obszarze inwestycji infrastrukturalnych w roku 2015. Celem tych działań jest wyegzekwowanie właściwej organizacji prac inwestycyjnych oraz właściwego nadzoru nad podwykonawcami i dostawcami przez zarządcę infrastruktury.
W ramach podejścia systemowego do zarządzania ryzykiem, autoryzowany zarządca infrastruktury kolejowej zobowiązany jest, zgodnie z kryterium C wspólnej metody bezpieczeństwa w zakresie oceny zgodności, do opracowania i stosowania procedur kontroli ryzyka związanego z zaangażowaniem wykonawców i kontrolą dostawców. Ponadto zarządca infrastruktury, wprowadzając zmiany w infrastrukturze w ramach prowadzonych prac inwestycyjnych i remontowych, zgodnie z kryterium M wspólnej metody bezpieczeństwa w zakresie oceny zgodności oraz wymagań wspólnej metody bezpieczeństwa w zakresie oceny ryzyka, zobowiązany jest do realizacji procesu zarządzania ryzykiem oraz przyjmowania skutecznych środków jego kontroli.
Spółka została zobowiązana do przedłożenia pisemnych informacji o podjętych działaniach, związanych z analizą ryzyka występującą w obszarze inwestycji infrastrukturalnych wraz z informacjami o podjętych działaniach profilaktycznych.