W dniu 4 października 2013 roku, w siedzibie Urzędu Transportu Kolejowego, odbyło się dwunaste spotkanie Zespołu do spraw stawek jednostkowych opłat za dostęp i korzystanie z infrastruktury kolejowej.
Tematem spotkania było przedstawienie przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. projektu cennika stawek jednostkowych, opłaty podstawowej i opłat dodatkowych, na rozkład jazdy pociągów 2013/2014, uwzględniającego skutki wyroku Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu, z dnia 30 maja 2013 r.
W spotkaniu udział wzięło 24 przedstawicieli zarządców infrastruktury, przewoźników kolejowych oraz organizacji społecznych, skupiających przewoźników, działających na rynku transportu kolejowego.
Na wstępie, przedstawiciele PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zaprezentowali uczestnikom spotkania główne założenia zmiany sposobu kalkulacji stawek jednostkowych opłaty podstawowej, w tym przyjętej do kalkulacji bazy kosztowej w budowie, w której uwzględniono wyrok Trybunału Sprawiedliwości, oraz nowego podejścia do planowanej pracy eksploatacyjnej.
Planowana baza kosztów na 2014 r. będąca podstawą kalkulacji stawek jednostkowych dla rjp 2013/2014 została wyznaczona z wykorzystaniem:
- wykonania kosztów 2012 r.,
- korekt kosztowych na wykonaniu kosztów 2012 r.,
- wskaźników wzrostu cen materiałów, energii, usług obcych oraz wynagrodzeń,
- udziału kosztów bezpośrednich w puli kosztów wyznaczonych w wyniku zastosowania powyższych założeń.
Nadrzędną zasadą, którą kierował się Zarządca, przy planowaniu bazy kosztów, w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości, było wyznaczenie kosztów, które są bezpośrednio ponoszone, w wyniku prowadzenia przewozów pociągami.
Planowana praca eksploatacyjna na 2014 r., będąca podstawą kalkulacji stawek jednostkowych opłaty podstawowej na rjp 2013/2014, została wyznaczona z wykorzystaniem:
- średniej z wykonania pracy eksploatacyjnej pięciu ostatnich zakończonych lat (2008 – 2012), odrębnie dla pociągów pasażerskich i towarowych - dla minimalnego dostępu do infrastruktury kolejowej ,
- wielkości usług w ostatnim zakończonym roku (tj. w 2012), z uwzględnieniem obserwowanych zmian zamawianych usług - dla usług dostępu do urządzeń, związanych z obsługą pociągów, oraz usług dodatkowych.
W stosunku do struktury aktualnie obowiązującego na rjp 2012/2013 cennika stawek jednostkowych opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej, cennik stawek na rjp 2013/2014 został skonstruowany w oparciu o 37 przedziałów: dla mas brutto wszystkich pociągów o masie mniejszej od 900 ton – co 60 ton, a dla pociągów towarowych o masie powyżej 900 ton – co 100 ton.
W wyniku powyższych działań Zarządcy, średnia planowana stawka jednostkowa opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej, obniżona zostanie w stosunku do aktualnie obowiązującego cennika o ok. 20%.
Po prezentacji wywiązała się dyskusja, w której przedstawiciele przewoźników wskazali na faktyczne korzyści w ponoszonych przez nich opłatach, wynikające ze zmiany stawek jednostkowych za minimalny dostęp do infrastruktury. Korzyści te są minimalizowane przez jednoczesne duże wzrosty opłat dla usług, związanych przede wszystkim z dostępem do peronów. Zmiana miernika stawki za korzystanie z peronów z „zł/min” na „zł/postój”, wraz z dodatkowymi opłatami za wygłaszane komunikaty megafonowe i obsługę urządzeń informacji wizualnej, zdaniem dyskutantów znacznie podniosą koszty przewoźników pasażerskich, korzystających z linii kolejowych.
Wskazano, że proponowane znaczne wzrosty opłat za te usługi, a także za korzystanie ze stacji Gdynia Postojowa, mogą przyczynić się do utrudnień i ograniczenia dostępności przewozów pasażerskich, poprzez rezygnację przewoźników z zatrzymań na stacjach i przystankach na których niewiele osób wsiada lub wysiada. Wzrost stawek jednostkowych opłat za korzystanie ze stacji rozrządowych i torów do formowania składów pociągów, w znaczący sposób będą eliminować także przewozy rozproszone w ruchu towarowym.
Przedstawiciel IGTL poruszył sprawę braku dofinansowania z budżetu państwa i Funduszu Kolejowego do obniżenia stawek jednostkowych opłat za dostęp do infrastruktury, na rozkład jazdy pociągów 2013/2014, w kontekście celów i zadań działalności Funduszu Kolejowego.
W trakcie dyskusji, poruszono także sprawę kosztów ponoszonych przez PKP PLK S.A. na utrzymanie przejazdów kolejowych i pasów p.pożarowych. Z wyjaśnień PKP PLK S.A. wynika, że do bazy kosztowej przyjętej do kalkulacji stawek jednostkowych, zaliczono 40% kosztów utrzymania przejazdów kolejowych, jako bezpośrednio związane z przewozami pociągami. Nie wliczono natomiast kosztów utrzymania pasów p.pożarowych.
Zaproponowane w projekcie zmiany przedziałów mas brutto pociągów, zostały zaaprobowane przez uczestników spotkania jako dobry krok w kierunku uelastycznienia i lepszego dostosowania cennika do potrzeb zgłaszanych przez przewoźników, zamawiających trasy pociągów.
Podsumowując dyskusję, Prezes UTK zaapelował do wszystkich zainteresowanych o nadsyłanie w możliwie krótkim terminie, ze względu na toczące się postępowanie administracyjne, uwag dotyczących przedstawionego przez PKP PLK S.A. projektu cennika na rozkład jazdy pociągów 2013/2014.