Prezes UTK, w związku z pełnionym nadzorem nad zawieraniem umów o udostępnienie infrastruktury kolejowej, przypomina, że umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej powinny być zawarte przez przewoźników kolejowych z zarządcą infrastruktury kolejowej, przed wyjściem w życie rozkładu jazdy pociągów – w bieżącym roku do dnia 13 grudnia 2013 r. Dlatego też Prezes UTK rekomenduje jak najszybsze rozpoczęcie przez wyżej wymienione podmioty negocjacji, zmierzających do osiągnięcia porozumienia co do wszystkich postanowień tychże umów. Jednocześnie Prezes UTK wskazuje, że w sytuacji, gdy przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury odmówi podjęcia negocjacji w sprawie zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej, a także w przypadku przedłużających się negocjacji, istnieje możliwość podjęcia przez Prezesa UTK, z urzędu lub na wniosek, stosownych działań opisanych w art. 29 ust. 1e-1j ustawy o transporcie kolejowym. Natomiast, aby realizacja tych kompetencji mogła skutkować zawarciem umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej lub wydaniem decyzji w sprawie udostępnienia infrastruktury kolejowej, która zastępuje umowę o udostępnienie infrastruktury kolejowej, przed wejście w życie rozkładu jazdy 2013/2014, informacja o trudnościach w zakresie zawierania ww. umów musi być przekazana Prezesowi UTK ze znacznym wyprzedzeniem.
Ponadto, Prezes UTK przypomina, że przewoźnik kolejowy nabywa prawo do korzystania z przydzielonych w rozkładzie jazdy tras pociągów, po zawarciu umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej z zarządcą infrastruktury. Umowa jest zawierana na okres jednego rozkładu jazdy pociągów, przy czym na uzasadniony wniosek przewoźnika kolejowego może być zawarta umowa ramowa na czas dłuższy, niż okres obowiązywania jednego rozkładu jazdy.
Prezes UTK, w zakresie regulacji transportu kolejowego, sprawuje nadzór nad zawieraniem umów o udostępnienie infrastruktury kolejowej. Postępowanie prowadzone przed Prezesem UTK, w sprawie zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej, pomiędzy zarządcą infrastruktury kolejowej i konkretnym przewoźnikiem, może być wszczęte z urzędu lub na wniosek. Do Prezesa UTK mogą wpłynąć następujące wnioski zarządcy infrastruktury kolejowej lub przewoźnika kolejowego:
- wniosek o wyznaczenie terminu zakończenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej (art. 29 ust. 1g ustawy o transporcie kolejowym) – w przypadku przedłużających się negocjacji lub
- wniosek o nałożenie obowiązku prowadzenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej i wyznaczenie terminu zakończenia tych negocjacji (art. 29 ust. 1h ustawy o transporcie kolejowym) – w przypadku odmowy podjęcia negocjacji przez jedną ze stron.
Każdy z tych wniosków powinien zawierać projekt umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej oraz aktualne stanowiska stron, z zaznaczeniem tych części umowy, co do których strony nie doszły do porozumienia. Po zawiadomieniu stron o wszczęciu (na wniosek lub z urzędu) postępowania administracyjnego w sprawie zawarcia między stronami umowy o udostępnienie infrastruktury, wydawane jest jedno z poniższych postanowień Prezesa UTK:
- postanowienie o wyznaczeniu terminu zakończenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury, który nie może być krótszy niż 14 dni, licząc od dnia doręczenia wniosku o zawarcie umowy o udostępnienie infrastruktury.
- postanowienie o obowiązku prowadzenia negocjacji i wyznaczeniu terminu zakończenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury.
W powyższych postanowieniach, Prezes UTK może również nałożyć na strony obowiązek prowadzenia negocjacji przed Prezesem UTK. Dodatkowo, w przypadku postanowień wydawanych w postępowaniu prowadzonym z urzędu, na strony nakłada się obowiązek dostarczenia do Prezesa UTK, w terminie 5 dni roboczych, projektu umowy o udostępnienie infrastruktury oraz aktualnego stanowiska stron, z zaznaczeniem tych części umowy, co do których strony nie doszły do porozumienia. W przypadku bezskutecznego upływu terminu zakończenia negocjacji wyznaczonego w postanowieniach, o których mowa wyżej, Prezes UTK wydaje decyzję w sprawie udostępnienia infrastruktury kolejowej, która zastępuje umowę o udostępnienie infrastruktury kolejowej.