Komisja Europejska wydała dwa rozporządzenia wprowadzające nowe, wspólne metody bezpieczeństwa w zakresie monitorowania oraz w zakresie nadzoru. Wymienione akty prawne zamykają pakiet wspólnych metod bezpieczeństwa przewidzianych w Dyrektywie 2004/49/WE w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych.
Metody adresowane są do krajowych władz bezpieczeństwa (w warunkach polskich UTK) oraz przewoźników kolejowych i zarządców infrastruktury kolejowej, funkcjonujących w oparciu o systemy zarządzania bezpieczeństwem i podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie, funkcjonujących w oparciu o systemy zarządzania utrzymaniem.
Rozporządzenie 1077/2012 w zakresie nadzoru:
Nadzór oznacza wszelkie rozwiązania, które powinny być stosowane przez krajową władzę bezpieczeństwa, w celu weryfikacji poziomu bezpieczeństwa przedsiębiorstw kolejowych i zarządców infrastruktury, po przyznaniu im certyfikatów lub autoryzacji bezpieczeństwa.
Wymieniona metoda umożliwić ma ujednolicenie działań państw członkowskich w obszarze nadzoru nad właściwym i efektywnym stosowaniem w praktyce systemów zarządzania bezpieczeństwem, w tym w szczególności nad zapewnieniem przez każdy z podmiotów kontroli wszystkich ryzyk związanych z prowadzoną działalnością.
Nadzór obejmuje weryfikację skuteczności systemu zarządzania bezpieczeństwem jako całości, skuteczności jego części składowych, a także zgodności prowadzonych działań eksploatacyjnych z wymaganiami systemu zarządzania.
Rozporządzenie 1078/2012 w zakresie monitorowania:
Monitorowanie oznacza ogół rozwiązań stosowanych przez przedsiębiorstwa kolejowe, zarządców infrastruktury oraz podmioty odpowiedzialne za utrzymanie, umożliwiających weryfikację czy ich systemy zarządzania są właściwie stosowane w praktyce oraz czy są efektywne.
Proces monitorowania obejmuje pięć grup działań:
- Określenie strategii, priorytetów i planów działań monitorujących;
- Gromadzenie i przetwarzanie informacji na potrzeby monitorowania;
- Opracowywanie planów działania w przypadku stwierdzenia niezgodności;
- Wdrażanie planów działania w celu usunięcia niezgodności;
- Ocenę skuteczności planów działania.
Przedmiotowa metoda ukierunkowana jest na ujednolicenie w skali europejskiej działań poszczególnych podmiotów w obszarze zarządzania bezpieczeństwem systemu kolejowego w odniesieniu do jego eksploatacji i utrzymania.
Praktyczne stosowanie wymienionej metody bezpieczeństwa podlega obowiązkowi raportowania. Przewoźnicy kolejowi i zarządcy infrastruktury kolejowej zobowiązani są do przedkładania informacji o efektach zastosowania wymienionej metody w rocznych raportach bezpieczeństwa, natomiast podmioty odpowiedzialne za utrzymanie, w rocznych raportach dotyczących utrzymania.
Podmioty i instytucje, których wymienione metody dotyczą, mają obowiązek ich praktycznego stosowania od dnia 7 czerwca 2013 r.
Treść obu wspólnych metod bezpieczeństwa jest dostępna na stronie internetowej Urzędu Transportu Kolejowego, w dziale Wymagania wspólnotowe / Dyrektywy, rozporządzenia i decyzje.