Zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji (wydane na podstawie Dyrektywy 2008/57/WE) i zezwolenia na wprowadzenie do obrotu (wydane zgodnie z Dyrektywą 2016/797) mogą zawierać warunki użytkowania pojazdu i inne ograniczenia. Po wejściu w życie IV pakietu kolejowego zmieni się procedura usuwania tych ograniczeń.
Od 31 października 2020 r. ścieżka postępowania w celu usunięcia zawartego w zezwoleniu typu ograniczenia lub warunku eksploatacji zależeć będzie od kilku czynników. W tym zakresie wyróżnić można:
1. Ograniczenie eksploatacyjne i warunki eksploatacji dotyczące aspektów technicznych mających wpływ na spełnianie przez pojazd wymagań zasadniczych (np. ograniczenie prędkości, wyłączenie eksploatacji pojazdu na liniach wyposażonych w ETCS lub czasowe zezwolenie dla typu pojazdu). Przypadek ten dotyczy takich ograniczeń, których usunięcie wymaga dokonania zmian w typie pojazdu.
W takiej sytuacji procedura usunięcia ograniczenia opierać powinna się na zastosowaniu art. 15 rozporządzenia 2018/545. Oznacza to, że posiadacz zezwolenia powinien dokonać analizy oraz kwalifikacji zmiany wprowadzanej do dopuszczonego typu pojazdu do jednej z czterech kategorii przewidzianych w ust. 1 tego artykułu. W zależności od tej klasyfikacji:
Kategoria a) – zmiana, która nie zawiera różnic względem dokumentacji technicznej towarzyszącej deklaracji WE na potrzeby weryfikacji podsystemów i niepowodująca konieczności zmiany tej deklaracji.
W takim przypadku krajowy organ ds. bezpieczeństwa (NSA) wydający zezwolenie dla typu pojazdu posiada możliwość wycofania ograniczenia bez konieczności podejmowania działań za pośrednictwem platformy One Stop Shop (OSS). Od przepisów krajowych wdrażających dyrektywę 2016/797 zależeć będzie forma, w jakiej takie działanie będzie mogło być przez Prezesa UTK podejmowane.
Kategoria b) – zmiana, która zawiera różnice względem dokumentacji technicznej towarzyszącej deklaracji WE, a tym samym związana jest z koniecznością przeprowadzenia nowych kontroli i badań.
Zmiana ta nie powoduje wpływu na zasadnicze cechy konstrukcyjne typu pojazdu i nie wiąże się z koniecznością uzyskania nowego zezwolenia. W tym przypadku procedura usunięcia ograniczenia analogiczna jest do tej, jak wskazano dla kategorii a), jednak wiązać może się z koniecznością aktualizacji danych w ERATV. Aktualizacja ta nie wiąże się jednak z wprowadzeniem nowej wersji typu pojazdu.
Kategoria c) – zmiana wpływająca na zasadnicze cechy konstrukcyjne typu pojazdu niezwiązana z koniecznością uzyskania nowego zezwolenia.
W tym przypadku zdjęcie ograniczenia następuje poprzez wprowadzenie przez podmiot udzielający zezwolenia (Agencja Kolejowa UE lub właściwy NSA) osobnej wersji typu pojazdu kolejowego w ERATV na podstawie danych przekazanych przez podmiot zarządzający zmianą.
Kategoria d) – zmiana związana z koniecznością uzyskania nowego zezwolenia na wprowadzenie do obrotu za pośrednictwem OSS.
Powyższe dotyczy wyłącznie sytuacji, w której podmiot zarządzający zmianą jest posiadaczem zezwolenia dla typu pojazdu. W przeciwnej sytuacji – zmiana zakwalifikowana do kategorii b), c) lub d) skutkuje koniecznością uzyskania nowego zezwolenia.
2. Ograniczenie lub warunek eksploatacyjny obejmujące aspekty techniczne, jednak niezwiązane z koniecznością dokonania zmian w typie pojazdu.
W tym przypadku ze względu na fakt, że warunki użytkowania i inne ograniczenia stanowią zasadnicze cechy konstrukcyjne, procedura usunięcia ograniczenia opierać powinna się także na zastosowaniu art. 15 Rozporządzenia 2018/545. Podmiot zarządzający zmianą, który jest jednocześnie posiadaczem zezwolenia typu, powinien dokonać analizy podstaw usunięcia tego ograniczenia lub warunku i przyporządkować ją do kategorii c) lub d) opisanych powyżej. Procedury postępowania dla tych kategorii pozostają niezmienne.
W przypadku dokonywania zmian przez podmiot niebędący posiadaczem zezwolenia zawsze wiązać będzie się z obowiązkiem uzyskania nowego zezwolenia.
3. Ograniczenie związane z kwestiami administracyjnymi, np. aktualizacja certyfikatów, deklaracji, dokumentacji technicznej, czy przeprowadzenie dodatkowych badań, ale niewymagające dokonania zmian w typie pojazdu.
W takim przypadku podmiot wydający zezwolenie dla typu pojazdu (Agencja lub dane NSA) ma możliwość usunięcia ograniczenia bez konieczności wydawania nowego zezwolenia za pośrednictwem platformy OSS. Od przepisów krajowych wdrażających dyrektywę 2016/797 zależeć będzie forma, w jakiej takie działanie będzie mogło być przez Prezesa UTK podejmowane.
Podstawa prawna:
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskie
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie
- Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/545 z dnia 4 kwietnia 2018 r. ustanawiające uzgodnienia praktyczne na potrzeby procesu udzielania zezwoleń dla pojazdów kolejowych i zezwoleń dla typu pojazdu kolejowego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 (Dz. Urz. UE L 90 z 6 kwietnia 2018 r., s. 66)