- Bezpieczeństwo to wiodący temat aktywności UTK. Wspieraliśmy innowacyjne rozwiązania, promowaliśmy kulturę bezpieczeństwa i prowadziliśmy takie akcje, jak Kampania Kolejowe ABC. Informacja o zasadach bezpieczeństwa dotarła do kilku milionów odbiorców – podsumowuje rok 2019 dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego. - Ważnymi zagadnieniami były również działania prorynkowe oraz zwiększenie dostępności kolei dla osób z niepełnosprawnościami – dodaje.
Bezpieczeństwo i edukacja
Jednym z największych zagrożeń bezpieczeństwa na kolei są zdarzenia na przejazdach kolejowo-drogowych. System kolejowy nie ma bezpośredniego wpływu na liczbę wypadków z uczestnikami ruchu drogowego, jednak UTK działał aktywnie na rzecz poprawy bezpieczeństwa tak, by zmniejszyć wypadkowość na przejazdach.
W 2019 r. z inicjatywy UTK rozpoczęły się przygotowania do testów urządzeń monitorujących przejazdy kategorii D. Systemy będą zamontowane w tym roku na wybranych przejazdach i pozwolą na wskazywanie odpowiednim organom kierowców, którzy nie przestrzegają przepisów. UTK koordynował rozszerzenie zasięgu funkcjonowania „żółtej naklejki” wprowadzonej przez PKP PLK wśród pozostałych zarządców infrastruktury w Polsce. Naklejka pozwala łatwo zidentyfikować miejsce w którym znajduje się przejazd, co w razie niebezpiecznego zdarzenia przyspiesza dotarcie służb ratowniczych i pozwala na awaryjne wstrzymanie ruchu kolejowego.
Urząd Transportu Kolejowego zadbał o edukację kierowców. Powstał film „Bezpieczne przejazdy” – kompendium wiedzy na temat bezpiecznego zachowania na przejazdach. Treść animacji była konsultowana z Krajową Radą Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Komendą Główną Policji, Głównym Inspektoratem Transportu Drogowego i PKP Polskimi Liniami Kolejowymi, największym zarządcą infrastruktury kolejowej. Jedynie na Facebooku film dotarł do ponad 220 tys. odbiorców. Jest on również chętnie wykorzystywany podczas kursów na prawo jazdy.
W 2019 r. zintensyfikowane zostały działania w ramach trwającej od 2017 r. Kampanii Kolejowe ABC. Edukatorzy UTK odwiedzili blisko 400 szkół i przedszkoli, w których przeprowadzili lekcje dla ponad 12 tys. dzieci. W trakcie jednej z takich lekcji zorganizowanej w marcu w podwarszawskich Duchnicach gościem honorowym była Pierwsza Dama Agata Kornhauser-Duda.
W wakacje organizowane były rodzinne pikniki edukacyjne w miejscowościach nadmorskich: Rewalu, Władysławowie, Ustce i Kołobrzegu. Łącznie w piknikach oraz imprezie z okazji Dnia Dziecka w krakowskim Parku Jordana uczestniczyło ponad 21 tys. osób.
Dzieci mogły pobrać grę edukacyjną na smartfony i wziąć udział w 3 konkursach, w których nagrodami były wyjazdy całych klas na zielone szkoły. Do połowy grudnia trwał konkurs „Akcja Mural” w ramach którego należało przesłać projekt muralu promującego Kampanię Kolejowe ABC. Wzięło w nim udział ponad 19 tys. osób. Zwycięski projekt zostanie w czerwcu 2020 roku przeniesiony przez profesjonalnych „muralowców” na ścianę budynku przy Placu Zawiszy w centrum Warszawy.
- W ubiegłym roku Kampania Kolejowe ABC nabrała niezwykłego tempa. Chęć zdobywania wiedzy o bezpieczeństwie przez najmłodszych jest budująca. To dla nas impuls do dalszego prowadzenia i rozwijania tego projektu – podsumowuje Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.
Analizy statystyk prowadzonych przez Urząd wskazują, że główne powody wzrostu potencjalnych zagrożeń już tylko w ramach samego systemu kolejowego to zdarzenia związane z niezatrzymaniem pociągu przed sygnałem stój oraz wypadki w trakcie prowadzonych robót torowych. W związku z tym w 2019 r. działania nakierowane na poprawę bezpieczeństwa skupione były wokół tych dwóch zagadnień.
W lipcu UTK pierwszy raz zorganizowało Forum Kultury Bezpieczeństwa - spotkanie przeznaczone dla 200 sygnatariuszy „Deklaracji Kultury Bezpieczeństwa w transporcie kolejowym”. Głównym tematem Forum był wpływ czynnika ludzkiego na bezpieczeństwo. Uczestnicy mogli m.in. zapoznać się wynikami badań dotyczącymi wpływu uwagi i sprawności psychomotorycznej jako czynnika determinującego funkcjonowanie maszynisty, a także wziąć udział w debacie dotyczącej możliwych działań zmniejszających ryzyko popełnienia błędu przez maszynistę. Jednym z efektów Forum było stworzenie filmu edukacyjnego dla maszynistów, którego premiera odbyła się w grudniu podczas Gali IV Konkursu Kultury Bezpieczeństwa.
Bezpieczeństwo w trakcie modernizacji i robót torowych było tematem szkolenia dla wykonawców inwestycji. Przedstawiciele Urzędu Transportu Kolejowego, Państwowej Inspekcji Pracy, Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego oraz PKP Polskich Linii Kolejowych omówili zagadnienia dotyczące m.in. procesu organizacji, planowania i wykonania robót torowych, wymogów prawa budowlanego kładąc szczególny nacisk na zasady bezpieczeństwa. Warsztaty były jednym ze szkoleń zorganizowanych w ramach Akademii UTK.
Rok 2019 był przełomowy dla Akademii UTK. W ciągu 3 lat działania przeszkolonych zostało ponad 4 tys. osób zatrudnionych w branży kolejowej oraz pracowników UTK. Od października ubiegłego roku formuła szkoleń została rozszerzona. Dzięki unijnemu dofinansowaniu ruszył nowy projekt Akademii Bezpieczeństwa Kolejowego. W ciągu najbliższych 3 lat planowane jest przeszkolenie 7 tys. osób z przedsiębiorstw kolejowych. Zajęcia będą odbywały się w Centrali Urzędu oraz w miastach, w których mają siedziby oddziały terenowe UTK.
Dla rynku
Za pół roku w Polsce zaczną obowiązywać przepisy IV Pakietu Kolejowego. Od 16 czerwca 2020 r. polscy przewoźnicy i producenci rozpoczną konkurencję na równych zasadach ze swoimi odpowiednikami z innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Urząd Transportu Kolejowego już w 2019 r. przygotowywał się do wejścia w życie IV Pakietu. Jedną z ważnych zmian jest współpraca z Agencją Kolejową Unii Europejskiej przy wydawaniu jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa i zezwoleń na wprowadzenie pojazdów do obrotu. Umowa dotycząca przedmiotu i zakresu współpracy została podpisana podczas targów TRAKO 2019 przez dr. inż. Ignacego Górę, Prezesa UTK i Josefa Doppelbauera, Dyrektora Wykonawczego Agencji Kolejowej.
Pozytywnie wpływają na konkurencję również inne działania Urzędu. Prezes UTK wydał w 2019 r. decyzje przyznające otwarty dostęp dla Przewozów Regionalnych i Leo Express. Dają one możliwość uruchomienia połączeń komercyjnych na wybranych trasach.
Urząd dba o kontakty z przedstawicielami rynku. W lutym został zorganizowany Dzień Otwarty w UTK, w trakcie którego goście mogli spotkać się zarówno z kierownictwem urzędu, jak i z dyrektorami wszystkich komórek organizacyjnych. Eksperci UTK są również dostępni dla przedsiębiorców w trakcie „Piątków z UTK” organizowanych cyklicznie: dwa razy w miesiącu. W czasie Dnia Otwartego z możliwości spotkań skorzystało ponad 80 osób a w ramach „Piątków z UTK” od marca do grudnia blisko 40 osób.
Dostępność kolei
Zapewnienie dostępności kolei dla wszystkich podróżnych to jeden z priorytetów UTK. Urząd od lat prowadzi działania na rzecz pasażerów z niepełnosprawnością.
Powołane zostało „Forum UTK na rzecz dostępnej kolei”, które skupia osoby i instytucje działające na rzecz osób z niepełnosprawnością i o ograniczonej możliwości poruszania się. Przedstawiciele organizacji pomagają identyfikować bariery, które ograniczają lub uniemożliwiają rozwój dostępności transportu kolejowego.
Urząd Transportu Kolejowego był jednym z pierwszych urzędów centralnych, który dołączył do grona sygnatariuszy „Partnerstwa na rzecz dostępności”, a Prezes UTK uczestniczył w pracach Rady Dostępności w ramach rządowego programu „Dostępność Plus”.
Eksperci UTK zaangażowani są również w program szkoleniowy dla pracowników transportu zbiorowego organizowany przez PFRON. W ramach Festiwalu Kultury bez Barier w UTK odbyły się zajęcia Kampanii Kolejowe ABC dostępne dla uczniów głuchych i niedosłyszących. W lekcji uczestniczyły dzieci z Instytutu Głuchoniemych im. Jakuba Falkowskiego w Warszawie.
Również w ubiegłym roku przy współpracy z Centrum Projektowania Uniwersalnego opublikowany został „Audyt Dostępności Dworca Kolejowego w Nasielsku”. Równocześnie trwają prace nad stworzeniem kompleksowego podręcznika ułatwiającego kontakty pracowników kolei z osobami z niepełnosprawnością, co powinno znacząco wpłynąć na ich komfort i jakość obsługi.
Dbamy o historię
Urząd Transportu Kolejowego nie zapomina także o historii kolejnictwa w Polsce. Inauguracją cyklicznych działań mających na celu ocalić od zapomnienia kolejowe dziedzictwo było przygotowanie reportażu „Ganz. Kolejowy emeryt na chodzie”. Bohaterem filmu jest Roman Szymański. Determinacja emerytowanego kolejarza pozwoliła zachować zabytkowy wagon motorowy SN 61 potocznie zwany Ganzem. Premiera reportażu odbyła się w trakcie I Forum Kultury Bezpieczeństwa, a specjalny pokaz miał miejsce w Parowozowni Gniezno w ramach lekcji Kampanii Kolejowe ABC.
Nowoczesny urząd
UTK jest urzędem nowoczesnym i stawia na rozwój e-administracji. W 2019 r. odnotowaliśmy wzrost otrzymywanej korespondencji poprzez platformę e-PUAP o 76%. Zachęcamy wszystkich klientów do korzystania z elektronicznych form kontaktu z urzędem. Również poza urzędem dbamy o wykorzystanie nowoczesnych technologii. Dzięki apelowi Prezesa UTK wszyscy przewoźnicy zaczęli podczas kontroli biletów internetowych honorować aplikację mTożsamość.
UTK to instytucja odpowiedzialna społecznie. W ramach działań CSR zorganizowana została Kolejowa Kropla Krwi. Łącznie w trzech edycjach zebrano krew, która mogła uratować życie około 300 osobom. W ramach wolontariatu pracowniczego zorganizowaliśmy akcje dla potrzebujących: przed świętami pomagaliśmy seniorom z Fundacji Pomocy Transportowcom, a z początkiem roku szkolnego pomoc skierowaliśmy do mieszkańców domu dziecka.
Dbamy także o naszych pracowników, co doceniło Ministerstwo Zdrowia, które nagrodziło Urząd podczas drugiej edycji konkursu „PracoDawca Zdrowia”.
Swoimi działaniami staraliśmy się skracać dystans wspomagając podmioty działające na rynku transportowym, po to aby mogły bezpiecznie i efektywnie realizować swoje cele oraz misje, przyczyniając się do rozwoju nowoczesnego i ekologicznego transportu kolejowego.