Nawigacja

Aktualności

Informacja

Strona znajduje się w archiwum.

15 lat Urzędu Transportu Kolejowego

01.06.2018

Urząd Transportu Kolejowego został utworzony 1 czerwca 2003 roku w drodze przekształcenia Głównego Inspektoratu Kolejnictwa. Przez 15 lat zmieniały się kompetencje Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Obecnie UTK to nowoczesny, przyjazny i otwarty urząd zajmujący się m.in. bezpieczeństwem i regulacją rynku kolejowego oraz prawami pasażerów.

Rok 1997 przyniósł zmiany w kolejnictwie. Uchwalono wtedy Ustawę o transporcie kolejowym i rozpoczął się proces liberalizacji tego sektora. Aby zapewnić niezależny nadzór techniczny nad rynkiem kolejowym powołany został nowy urząd – Główny Inspektorat Kolejnictwa. GIK był centralnym organem administracji rządowej, którego celem była kontrola przestrzegania przez zarządy kolei i przewoźników warunków budowy i wymagań eksploatacyjnych zapewniających bezpieczeństwo ruchu, bezpieczny przewóz osób i rzeczy oraz ochronę środowiska. Wykonywał również zadania specjalistycznego nadzoru budowlanego, obejmującego obiekty i roboty na obszarach kolejowych.

W wyniku uchwalenia nowej ustawy o transporcie kolejowym w 2003 roku pojawił się nowy centralny organ administracji rządowej – Prezes Urzędu Transportu Kolejowego. Regulacja z 28 marca 2003 roku miała przystosować polskie przepisy do prawodawstwa Unii Europejskiej. Istotą zmiany było połączenie dotychczasowych kompetencji GIK z funkcjami regulatora rynku.

Kompetencje Prezesa UTK

Nowy centralny organ administracji rządowej powołano jako właściwy w sprawach regulacji transportu kolejowego, licencjonowania przewozów kolejowych, nadzoru technicznego nad eksploatacją i utrzymaniem linii kolejowych, pojazdów kolejowych oraz bezpieczeństwa ruchu. Te kompetencje nie dotyczyły jednak metra.

W kolejnych latach wraz z nowelizacjami ustawy o transporcie kolejowym dochodziły nowe kompetencje Prezesa UTK. W 2004 roku były to autoryzacja i kontrola jednostek notyfikowanych oraz orzekanie o okolicznościach wyłączających stosowanie TSI. Po nowelizacji w 2006 roku - prowadzenie spraw związanych z certyfikatami i autoryzacjami bezpieczeństwa. Rok 2009 to nadzór nad prawami pasażerów i wydawanie licencji maszynistów. W 2011 roku kolejny raz znowelizowano ustawę o transporcie kolejowym. Rozszerzone i wzmocnione zostały kompetencje Prezesa UTK. Przyznano np. uprawnienia do wydawania decyzji zastępujących umowy o dostęp do infrastruktury kolejowej, certyfikatów bezpieczeństwa w części A (akceptującej system zarządzania bezpieczeństwem) i w części B (tzw. części sieciowej).

Od 2011 roku Prezes UTK podejmował działania zmierzające do zapewnienia ciągłości i stabilności bezpiecznych przewozów kolejowych w warunkach swobodnej konkurencji. Skutkowały one wzrostem wiedzy i szerokim uczestnictwem odbiorców usług oraz organizacji społecznych w postępowaniach z zakresu zatwierdzania stawek dostępu do infrastruktury kolejowej (w ostatnich latach również w charakterze stron postępowania).

W 2011 roku utworzono departament zajmujący się ochroną praw pasażerów. Pracownicy urzędu podejmują od tego czasu wiele akcji informacyjnych o ochronie praw podróżujących koleją. Ich celem jest zwiększenie wiedzy pasażerów o zagrożeniach i przysługujących im prawach. Od 2017 roku, w wyniku wprowadzenia unijnych zasad pozasądowego rozwiązywania sporów (ADR) do polskiego systemu prawnego,  przy Prezesie UTK działa Rzecznik Praw Pasażera Kolei. Pomaga on w pozasądowym rozstrzyganiu sporów pasażerów z przedsiębiorstwami kolejowymi.

Od 2013 roku Prezes UTK wydaje również certyfikaty dla podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie wagonów towarowych (ECM), co związane jest z przeprowadzaniem audytów każdego wnioskodawcy. W 2012 roku rozpoczęto w UTK wydawanie licencji na zmienionych zasadach, zgodnych z wymaganiami prawa Unii Europejskiej.

Nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym z 2016 roku wprowadziła wiele istotnych zmian dla funkcjonujących na rynku kolejowym. M.in. pojawiły się nowe podmioty, np. aplikant oraz operator obiektów infrastruktury usługowej. W związku ze zmianami nowe kompetencje zyskał też Prezes UTK.

Prezesi i struktura

Pierwszym Prezesem został Janusz Dyduch. W latach 2006 – 2010 funkcję tę sprawował Wiesław Jarosiewicz. W 2010  roku obowiązki Prezesa UTK pełnił Mirosław Antonowicz. Od 2010 do 2012 roku Prezesem UTK był Krzysztof Jaroszyński, a w latach 2012 – 2016 Krzysztof Dyl. Od lutego 2016 roku obowiązki Prezesa UTK pełnił Ignacy Góra. W listopadzie 2016 roku został on powołany na Prezesa UTK. W wyniku nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym  w marcu 2017 roku został powołany ponownie na 5 letnią kadencję. Wiceprezesami urzedu byli Andrzej Maciejewski, Waldemar Fabirkiewicz, Paweł Piotrowski, Krzysztof Banaszek, Mirosław Antonowicz, Krzysztof Dyl, Jakub Majewski i Ignacy Góra. Obecnie funkcje wiceprezesów UTK sprawują Radosław Pacewicz i Kamil Wilde. Dyrektorem Generalnym jest Małgorzata Kalata.

Urząd ma 7 oddziałów terenowych w: Warszawie, Lublinie, Krakowie, Katowicach, Gdańsku, Wrocławiu i Poznaniu. W strukturze urzędu funkcjonują: Departament Obsługi Prawnej, Departament Przewozów Pasażerskich, Departament Regulacji Rynku, Departament Personelu i Przepisów, Departament Techniki i Wyrobów, Departament Planowania i Nadzoru, Departament Monitorowania i Bezpieczeństwa oraz Biuro Prezesa, Biuro Dyrektora Generalnego i Biuro Administracyjno-Informatyczne.

Obecny urząd

Od 2016 roku w urzędzie zmieniło się podejście do rynku. UTK stara się rozwiązywać problemy wspólnie z przedsiębiorcami. Chętnie spotykamy się z przedsiębiorcami oraz dzielimy się posiadaną wiedzą. Dla rynku organizujemy warsztaty w ramach Akademii UTK. Tematyka  szkoleń jest na bieżąco dostosowywana do potrzeb rynku.

Wskazywani jesteśmy jako przykład dobrych praktyk w zamówieniach publicznych. Także Najwyższa Izba Kontroli w ostatnich dwóch latach pozytywnie oceniała działalność Prezesa UTK. W ostatnim raporcie NIK stwierdziła, że Prezes UTK sprawował rzetelny nadzór nad przedsiębiorcami, których działalność ma wpływ na bezpieczeństwo ruchu kolejowego i bezpieczeństwo eksploatacji kolei. Docenione zostały również dodatkowe działania UTK podejmowane na rzecz poprawy bezpieczeństwa, takie jak monitorowania przypadków niezatrzymania się pociągu przed sygnałem stój, Akademia UTK czy Kampania Kolejowe ABC.

UTK jest nagradzany za swoją działalność. Za funkcjonujący od 2017 roku System Obsługi Licencji Maszynisty zostaliśmy wyróżnieni nagrodą „Skrzydła IT w administracji”. Aplikacja pomaga wypełnić i wysłać wniosek o licencję maszynisty, pozwala również prawie całkowicie zlikwidować liczbę błędów przy wypełnianiu formularza.

Dużą wagę przykładamy do aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością. Jako jeden z niewielu urzędów zatrudniamy więcej osób z niepełnosprawnością niż standardowa jednostka administracyjna. W Urzędzie działa Rzecznik Różnorodności. Urząd zdobywał również wyróżnienia  w Konkursie LODOŁAMACZE, Przyjaciel Integracji i Przyjazny Urząd.

Plany na przyszłość

W najbliższych latach działania UTK skupione będą na trzech obszarach: bezpieczeństwie, regulacji i nowoczesnym urzędzie. Urząd, chcąc kreować bezpieczne i konkurencyjne warunki świadczenia usług transportu kolejowego, musi podążać za pojawiającymi się wyzwaniami. Dlatego najważniejsze będzie stałe podnoszenie kultury bezpieczeństwa, przyspieszenie procedowania spraw i otwartość na kontakt z rynkiem.

Kolej jest najbezpieczniejszym rodzajem transportu. Jednak cały czas trzeba zwracać uwagę na podnoszenie poziomu bezpieczeństwa, jak i zrównoważony rozwój systemu kolejowego. Dlatego UTK będzie realizować między innymi program poprawy bezpieczeństwa na przejazdach, prowadzić nadzór nad komisjami kolejowymi, wdrażać system e-bezpieczeństwo pozwalający lepiej przewidywać potencjalne niebezpieczeństwa w systemie kolejowym czy prowadzić „Kampanię Kolejowe ABC”. Ten autorski program edukacyjny jest dla dzieci źródłem wiedzy na temat właściwego reagowania w sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia. Na kampanię udało się pozyskać ponad 23 mln złotych.

UTK promuje również kulturę bezpieczeństwa. Prezes UTK jest inicjatorem „Deklaracji w sprawie rozwoju kultury bezpieczeństwa”. Jej głównym założeniem jest wdrożenie zasad kultury bezpieczeństwa w transporcie kolejowym oraz zachęcanie wszystkich przedsiębiorców działających w branży kolejowej do poprawy bezpieczeństwa polskiego transportu kolejowego. Do tej pory deklarację podpisało prawie 180 przedstawicieli rynku kolejowego. Wdrażającym zasady kultury bezpieczeństwa przyznawane są Nagrody Prezesa UTK.

W zakresie regulacji UTK chce osiągnąć cele takie jak: poprawa konkurencyjności transportu kolejowego i standaryzacja funkcjonowania na rynku kolejowym. Urząd chce być także źródłem pewnych, pożądanych i przydatnych danych o rynku i dla rynku.

Z wizji UTK wynika tworzenie nowoczesnego i otwartego urzędu dbającego o wysokie standardy wykonywania usług na rynku transportu kolejowego. Dlatego wśród celów do osiągnięcia są budowanie profesjonalnego zespołu, przyjaznego urzędu i transfer wiedzy między UTK a uczestnikami rynku.

do góry