Pasażerscy przewoźnicy kolejowi świadczący usługi regularnego przewozu osób nie muszą przedstawiać zarządcy infrastruktury decyzji o przyznaniu otwartego dostępu na trasie krajowej. Zasada ta dotyczy tras realizowanych w czasie obowiązywania rocznych rozkładów jazdy pociągów do końca 2017 r. Pierwotny przepisy przejściowe miały obowiązywać do końca 2016 r., jednak termin został przesunięty o rok.
Zmiana nastąpi od rozkładu 2017/2018, który wejdzie w życie 10 grudnia 2017 r. 30 grudnia 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw. Według nowych przepisów zarządca infrastruktury będzie mógł przydzielić daną trasę tylko w określonych przypadkach, jeśli aplikant:
- zawarł umowę o świadczenie usług publicznych albo
- przedstawił oświadczenie organizatora publicznego transportu kolejowego o zamiarze objęcia pociągów umową o świadczenie usług publicznych albo
- uzyskał decyzję o przyznaniu otwartego dostępu.
Wynika z tego, że dla przewozów komercyjnych konieczna będzie decyzja w sprawie otwartego dostępu na zamawianą trasę kolejową.
Zgodnie z regulaminem zarządcy infrastruktury, wnioski o przydzielenie tras w rocznym rozkładzie jazdy 2017/2018 przewoźnicy mogą składać do 10 kwietnia 2017 roku. Istnieje też możliwość uzupełnienie oferty w okresie od 29 do 31 sierpnia 2017 r. poprzez złożenie nowych wniosków o przydzielenie tras pociągów na pociągi kursujące w ramach indywidualnego rozkładu jazdy.
Zmienione zostały również przepisy w zakresie otwartego dostępu wprowadzające nowe zasady wydawania decyzji o przyznaniu otwartego dostępu na trasie krajowej. Ujednolicono procedurę przeprowadzania badania równowagi ekonomicznej dla otwartego dostępu realizowanego na trasie międzynarodowej i krajowej, które do 30 grudnia 2016 r.były odmienne. Zniesiona została także opłata za wydanie przez Prezesa UTK decyzji o przyznaniu otwartego dostępu na danej trasie krajowej.
Zgodnie z nowymi przepisami Prezes UTK może wydać decyzję o przyznaniu otwartego dostępu na danej trasie krajowej jeżeli:
- w wyniku przeprowadzonego badania określi, że proponowane krajowe połączenie pasażerskie nie zagraża równowadze ekonomicznej umowy o świadczenie usług publicznych, albo
- żaden podmiot nie wystąpi o przeprowadzenie takiego badania.
Szczegółowa procedura przyznawania otwartego dostępu dla przewozów krajowych znajduje się w opisie usługi Otwarty dostęp dla pasażerskich krajowych przewozów kolejowych od 30 grudnia 2016 r.
Nowe zasady rozpatrywania wniosków o przyznane otwartego dostępu na trasie krajowej będą miały zastosowanie do wniosków, które zostały złożone do Urzędu Transportu Kolejowego po 30 grudnia 2016 r.