Zdarza się, że w odpowiedzi na reklamację przewoźnik wzywa podróżnego do wykazania bezcelowości podróży. Bezcelowość podróży oznacza sytuację, w której z powodu opóźnienia pociągu wynoszącego powyżej 60 minut cała podróż dla danej osoby stała się bezcelowa w kontekście pierwotnego planu.
Przykład: podróżny miał dotrzeć do miejscowości docelowej o godz. 10.00, gdyż o 10.30 miał zaplanowane szkolenie, wskutek opóźnienia pociągu dotarł jednak o godz. 12.00, a więc w czasie uniemożliwiającym mu wzięcie udziału w szkoleniu. Dalsza podróż do miejscowości przeznaczenia lub pobyt w tej miejscowości dla tej osoby są już bezcelowe, wobec czego pasażer ma prawo do zwrotu pełnego kosztu biletu na warunkach, na jakich został opłacony. W odpowiednich przypadkach powinien mieć także zapewnione bezpłatne połączenie powrotne do miejsca wyjazdu w najbliższym dostępnym terminie. Uwaga – w takiej sytuacji konieczne jest uzyskanie od konduktora lub kasjera odpowiedniego poświadczenia. Pojęcie bezcelowości podróży wynika z art. 18 rozporządzenia 2021/782 Parlamentu Europejskiego i Rady UE dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym.
Zgodnie z tym przepisem, w przypadku gdy istnieją uzasadnione powody, aby przypuszczać – w momencie odjazdu albo w przypadku utraty połączenia lub odwołania – że opóźnienie przyjazdu do miejsca docelowego w ramach umowy przewozu wyniesie co najmniej 60 minut, przedsiębiorstwo kolejowe wykonujące opóźnioną lub odwołaną usługę natychmiast oferuje pasażerowi wybór jednej spośród następujących opcji oraz podejmuje niezbędne działania:
a) zwrot pełnego kosztu biletu na warunkach, na jakich został opłacony, za niezrealizowaną część lub niezrealizowane części podróży oraz za część lub części już zrealizowane, jeżeli taka podróż jest już bezcelowa w kontekście pierwotnego planu podróży pasażera, wraz z zapewnieniem, w stosownych przypadkach, połączenia powrotnego do miejsca wyjazdu w najbliższym dostępnym terminie;
b) kontynuacja lub zmiana trasy, przy porównywalnych warunkach przewozu, do miejsca docelowego w najbliższym dostępnym terminie;
c) kontynuacja lub zmiana trasy, przy porównywalnych warunkach przewozu, do miejsca docelowego w późniejszym terminie dogodnym dla pasażera.
Otrzymanie zwrotu pieniędzy za bilet i bezpłatny powrót do miejscowości wyjazdu, o których mowa wyżej, nie ograniczają prawa pasażera do dochodzenia od przewoźnika roszczeń z tytułu naprawy szkody wynikłej z opóźnienia pociągu (art. 62 ust. 2 ustawy Prawo przewozowe: Przewoźnik odpowiada za szkodę, jaką poniósł podróżny wskutek opóźnionego przyjazdu lub odwołania regularnie kursującego środka transportowego).