Nawigacja

Bilet

Informacja

Strona posiada nowszą wersję

Kliknij tutaj, aby przejść dalej

Kontrole biletów i wezwania do zapłaty – co warto wiedzieć?

Kto może kontrolować bilety?

Podstawą do przeprowadzania kontroli biletów w pociągach jest art. 33a ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe. Przewoźnik, organizator publicznego transportu zbiorowego albo osoba przez niego upoważniona, która legitymuje się identyfikatorem umieszczonym w widocznym miejscu, może dokonywać kontroli dokumentów przewozu osób lub bagażu.

Osobami uprawnionymi do kontroli biletów są kierownicy pociągów i konduktorzy (zawsze pracują w służbowym umundurowaniu), a także – pracujący po cywilnemu – kontrolerzy (kontrolują wszystkie obszary pracy drużyn konduktorskich) i pracownicy firm zewnętrznych, którym zlecono wykonywanie czynności kontrolnych.

Identyfikator kontrolera biletów musi zawierać w szczególności:

1) nazwę przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego,

2) numer identyfikacyjny osoby dokonującej kontroli dokumentów przewozu,

3) zdjęcie kontrolującego,

4) zakres upoważnienia,

5) okres ważności,

6) pieczęć i podpis wystawcy (przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego).

Jeśli wystąpią sytuacje sporne, zapisz numer służbowy kontrolera, który widnieje na jego identyfikatorze. Po złożeniu skargi do przewoźnika z łatwością ustali on personalia danego pracownikana na podstawie podanego numeru. Ze względu na ochronę danych osobowych kontroler nie ma obowiązku podawania swojego imienia i nazwiska.

Brak biletu lub legitymacji a konsekwencje

Gdy kontroler stwierdzi, że podróżujesz bez odpowiedniego dokumentu przewozu, ma obowiązek pobrać należność taryfową za przewóz i opłatę dodatkową (karę) albo wystawić wezwanie do zapłaty – gdy odmówisz zapłaty na miejscu lub nie będziesz posiadać wystarczającej ilości pieniędzy. Gdy okaże się, że nie jesteś uprawniony do korzystania z danej ulgi (np. nie będziesz potrafił udowodnić prawa do zniżki odpowiednim dokumentem), zostanie zastosowany podobny tryb postępowania.

Jeżeli jednak oświadczysz, że posiadasz uprawnienia do bezpłatnego lub ulgowego przejazdu, a nie posiadasz przy sobie legitymacji, po uiszczeniu opłaty manipulacyjnej odpowiadającej kosztom poniesionym przez przewoźnika nałożona przez kontrolera należność taryfowa i opłata dodatkowa (kara) zostanie umorzona. Powinieneś jednak wnieść do przewoźnika pisemne odwołanie i udokumentować posiadanie odpowiednich uprawnień (np. załączając poświadczoną przez wystawcę lub notariusza kserokopię ważnej legitymacji).

Co może kontroler?

1) Gdy odmówisz zapłacenia należności – może żądać okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie tożsamości.

2) Gdy nie zapłacisz należności i nie okażesz dokumentu – może oddać Cię w ręce Policji lub innych organów porządkowych. Zgodnie z przepisami mają one prawo zatrzymania podróżnego i podjęcia czynności zmierzających do ustalenia jego tożsamości;

3) Gdy wystąpi uzasadnione podejrzenie, że dokument przewozu albo dokument uprawniający do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego jest podrobiony lub przerobiony – może zatrzymać dokument za pokwitowaniem i przesłać go prokuratorowi lub Policji z powiadomieniem wystawcy dokumentu.

Wezwanie do zapłaty to nie mandat

Mimo powszechnego i potocznego nazywania kolejowych wezwań do zapłaty mandatami dokumenty te nie są mandatami w rozumieniu przepisów kodeksu karnego i kodeksu wykroczeń.

Opłata nałożona na podróżnego w wezwaniu do zapłaty stanowi cywilnoprawną formę pieniężnego ukarania danej osoby za jazdę bez biletu lub dokumentu uprawniającego do ulgi. Formalnie jest ona jednak „opłatą dodatkową” (do należności taryfowej za przejazd) ustalaną na podstawie Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 20 stycznia 2005 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości opłat dodatkowych z tytułu przewozu osób, zabranych ze sobą do przewozu rzeczy i zwierząt oraz wysokości opłaty manipulacyjnej (Dz. U. z 2005 r. nr 14, poz. 117).

Pamiętaj! Przyjęcie wezwania do zapłaty – w przeciwieństwie do mandatu karnego nakładanego przez odpowiednie służby mundurowe – nie stanowi przyznania się do winy i niemożności pozytywnego wyjaśnienia sprawy. Odmawianie podpisu i przyjęcia wezwania do zapłaty w pociągu powoduje jedynie konieczność wysłania przez przewoźnika dokumentu pocztą. Roszczenie zapłaty nadal będzie wymagane.

Co może pasażer?

Na każdym wezwaniu do zapłaty znajduje się pole „uwagi podróżnego”. W przypadkach spornych skorzystaj z możliwości przedstawienia w nim swoich zastrzeżeń lub wersji wydarzeń. Mogą one znacznie ułatwić wyjaśnienie sprawy na drodze odwoławczej. Pismo w tej sprawie złóż lub wyślij do przewoźnika w ciągu 7 dni od daty otrzymania wezwania do zapłaty. Informacje na temat procedur odwoławczych znajdują się na stronach internetowych przewoźników kolejowych, a w szczególności w opublikowanych na nich regulaminach przewozowych.

Kontrole – dlaczego tak często?

Zastanawiasz się, dlaczego w trakcie jednej podróży pociągiem nawet kilkakrotnie jesteś proszony o okazanie biletu? Warto zdać sobie sprawę ze specyfiki kolejowego środka transportu. W przeciwieństwie do autobusów i samolotów pociąg może liczyć nawet kilkanaście wagonów. Nie jest możliwe sprawdzenie biletu każdej wsiadającej osobie ani zapobieżenie wejściu na pokład pasażera bez biletu, który kosztem innych osób wyłudza darmowy przejazd.

W przypadku pociągów kursujących w dłuższych relacjach na większych stacjach węzłowych następują wymiany drużyn konduktorskich. Pracownicy przejmujący prowadzenie pociągu od stacji pośredniej nie wiedzą, którzy pasażerowie mieli sprawdzany bilet. Kontroler ma prawo prosić o bilet w każdym czasie, a pasażer ma obowiązek go okazać (w przypadku biletów ulgowych – bez dodatkowego żądania – również dokumenty potwierdzające ulgę). Nie zmienia tego również fakt, że na blankiecie widnieje znakownik poprzedniej kontroli.

do góry