Monitorowanie oznacza rozwiązania wprowadzone przez podmiot w celu kontrolowania prawidłowego stosowania i skuteczności własnego systemu zarządzania bezpieczeństwem lub utrzymaniem. Dzięki procesowi monitorowania podmiot jest w stanie ustalić, które ze sfer prowadzonej przez niego działalności nie osiągają należytych wskaźników bezpieczeństwa i wymagają szczególnej uwagi. Proces monitorowania stanowi zatem niezbędne źródło informacji koniecznych do możliwie wczesnego stwierdzenia i usuwania wad stosowanego systemu zarządzania bezpieczeństwem lub utrzymaniem, które mogą prowadzić do wypadków, incydentów lub innych niepożądanych sytuacji.
Podstawy prowadzenia procesu monitorowania w organizacji określa rozporządzenie 1078/2012 ustanawiające CSM w zakresie monitorowania. Proces określony w tym rozporządzeniu powinni podstawowo stosować przewoźnicy kolejowi i zarządcy infrastruktury (co wynika z pkt 6.1. nowych kryteriów SMS określonych w załączniku II do rozporządzenia 2018/762) oraz podmioty odpowiedzialne za utrzymanie (co wynika z art. 7 ust. 1 rozporządzenia 2019/779 i pkt 3 załącznika II do tego rozporządzenia). Stosowanie CSM w zakresie monitorowania może być także wymagane kontraktowo od innych podmiotów. Zgodnie z art. 4 ust. 3 lit. d dyrektywy 2016/798 taki wymóg powinni wprowadzić przewoźnicy kolejowi i zarządcy infrastruktury w odniesieniu do swoich podwykonawców.