Urząd Transportu Kolejowego Nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym – nowe kompetencje i obowiązki uczestników rynku kolejowego - Aktualności -

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego informuje, że w dniu 29 września 2011 roku została ogłoszona ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 roku o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (Dz. U. 2011, Nr 205, poz. 1209). Znowelizowana ustawa obowiązuje od dnia 14 października 2011 roku.

Nowelizacja na kilka sposobów poprawia sytuację podróżnych. Jedną z nich jest  zwiększenie stabilności rozkładu jazdy. Zarządcy infrastruktury jakim są np. PKP Polskie Linie Kolejowe SA nie mogą zmieniać rozkładu jazdy częściej niż raz na 30 dni. Już od 1 listopada 2012 roku rozkład jazdy będzie musiał być opublikowany na stronie internetowej zarządcy nie później niż 21 dni przed jego obowiązywaniem.

W wyniku wprowadzonych zmian wzmocniono kompetencje regulacyjne Prezes UTK. Dotychczas posiadał je tylko wobec przewoźników i zarządców infrastruktury.
Po zmianie uzyskał także narzędzia prawne w stosunku do organizatorów przewozów. Prezes UTK będzie mógł żądać udzielenia wskazanych w ustawie informacji
w określonym terminie – nie krótszym niż 3 dni od daty doręczenia pisma. Nieudzielanie żądanych informacji może skutkować nałożeniem kary pieniężnej.

ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 roku o zmianie ustawy o transporcie kolejowym

PDF tekst ujednolicony ustawy o transporcie kolejowym obowiązujący od dnia 14 października 2011 roku

Szczegółowe omówienie zmian:

    Zgodnie z przyjętą nowelizacją Prezesowi UTK przyznane zostały nowe kompetencje związane z:

• opiniowaniem projektów planów transportowych w zakresie przewozów pasażerskich w transporcie kolejowym:
  • organizator publicznego transportu kolejowego przekazuje Prezesowi UTK projekt planu transportowego przed jego uchwaleniem lub wydaniem wraz
    z dokumentacją stanowiącą podstawę oceny uwarunkowań, o których mowa
    w art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, w zakresie określonym przez Prezesa UTK,
  • Prezes UTK opiniuje projekt w terminie 21 dni od dnia jego doręczenia,
  • niezajęcie stanowiska w powyższym terminie uznaje się za pozytywne zaopiniowanie projektu,
• opiniowaniem projektów umów o świadczenie usług publicznych:
  • organizator publicznego transportu kolejowego przekazuje do zaopiniowania Prezesowi UTK projekt umowy o świadczenie usług publicznych w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich, na 30 dni przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia w trybie przepisów ustawy z dnia
    29 stycznia 2004 r. — Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.3)) lub wszczęciem postępowania o zawarcie umowy koncesji w trybie przepisów ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji
    na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. Nr 19, poz. 101, z późn. zm.4)) albo przed bezpośrednim zawarciem umowy, o którym mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym.
  • Prezes UTK opiniuje, pod względem zgodności z planem transportowym, projekt umowy o świadczenie usług publicznych, w terminie 21 dni od dnia jego doręczenia,
  • Niezajęcie stanowiska w powyższym terminie uznaje się za pozytywne zaopiniowanie projektu umowy o świadczenie usług publicznych w zakresie kolejowych przewozówpasażerskich,
  • organizator publicznego transportu kolejowego przekazuje Prezesowi UTK, potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez tego organizatora, kopię umowy o świadczenie usług publicznych w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich,w terminie 7 dni od dnia jej zawarcia.
   
• nadzorowaniem zawierania umów o udostępnienie infrastruktury kolejowej:
  • Prezes UTK, na pisemny wniosek zarządcy lub przewoźnika kolejowego albo
    z urzędu, w drodze postanowienia, może wyznaczyć termin zakończenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej, nie krótszy niż 14 dni, licząc od dnia doręczenia wniosku o zawarcie umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej,
  • w postanowieniu, o którym mowa wyżej, można nałożyć obowiązek prowadzenia negocjacji przed Prezesem UTK,
  • wniosek o wyznaczenie terminu zakończenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej powinien zawierać projekt umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej oraz aktualne stanowiska stron, z zaznaczeniem tych części umowy, co do których strony nie doszły do porozumienia. W przypadku wydania z urzędu postanowienia, o którym mowa wyżej, Prezes UTK nakłada na strony obowiązek dostarczenia, w terminie 5 dni roboczych, dokumentów wymienionych w zdaniu pierwszym,
  • w przypadku odmowy podjęcia negocjacji w sprawie umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej Prezes UTK, na pisemny wniosek zarządcy lub przewoźnika kolejowego albo z urzędu, w drodze postanowienia, może nałożyć obowiązek ich przeprowadzenia i wyznaczyć termin ich zakończenia.
  • po bezskutecznym upływie terminu zakończenia negocjacji, wyznaczonego
    w postanowieniu, Prezes UTK wydaje decyzję w sprawie udostępnienia infrastruktury kolejowej, która zastępuje umowę o udostępnienie infrastruktury kolejowej,
  • rozwiązanie umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej wymaga zgody Prezesa UTK, udzielonej w drodze decyzji.
  • decyzjom, o których mowa wyżej, nadaje się rygor natychmiastowejwykonalności.

Ponadto Prezes UTK na podstawie nowych uregulowań:

• może żądać od zarządców, przewoźników kolejowych organizatorów publicznego transportu kolejowego,w związku z zadaniami określonymi w art. 13 ust. 1, 2, 4, 6 i 7, udzielenia wszelkich informacji dla celów regulacji, kontroli i monitorowania rynku transportu kolejowego. Prezes UTK może także żądać informacji, o których mowa w art. 5b. Informacje powinny być udzielone w terminie wskazanym przez Prezesa UTK, nie krótszym niż
  3 dni.
• wydaje decyzje stwierdzające naruszenie przepisów z zakresu kolejnictwa w przypadku naruszenia zakazu stosowania bezprawnych praktyk naruszających zbiorowe interesy pasażerów w transporcie kolejowym,
  w szczególności naruszających przepisy ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. — Prawo przewozowe (Dz. U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601, z późn. zm.2) w zakresie wymogu podawania do publicznej wiadomości rozkładu jazdy dla przewozu osób, taryf i cenników, wykonywania umowy przewozu z uwzględnieniem obowiązku zapewnienia podróżnym odpowiednich warunków bezpieczeństwa
  i higieny oraz użycia środków transportowych odpowiednich do danego przewozu.
• może odmówić wydania decyzji o przyznaniu otwartego dostępu
  w przypadku stwierdzenia, że działalność określona we wniosku przez przewoźnika kolejowego wpłynie na warunki ekonomiczne usług świadczonych na tej samej linii na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych, skutkując:

1) wzrostem poziomu rekompensaty wypłacanej przez organizatora operatorowi publicznego transportu kolejowego o więcej niż 10%w stosunku do poziomu wynikającego z umowy o świadczenie usług publicznych lub

2) zakłóceniem regularności przewozów pasażerskich, z uwzględnieniem natężenia ruchu na linii kolejowej oraz potrzeb podróżnych.

• może nałożyć, w drodze decyzji, uwzględniając zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu oraz jego możliwości finansowe, karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość do 5000 euro za każdy dzień zwłoki w wykonaniu:

1. decyzji, o których mowa w art. 13 ust. 6, art. 14 ust. 1 i 2, art. 14a ust. 4
   i ust. 6 pkt 2 oraz art. 25m ust. 1 i 2, albo
2. wyroków sądowych w sprawach, o których mowa w ust. 2 i 3 oraz w art. 29 ust. 1.2ab.
   • karę pieniężną nakłada się, licząc od daty wskazanej w decyzji nakładającej karę.
   • wartość euro podlega przeliczeniu na złote według przepisów wydanych
     na podstawie art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. — Prawo zamówień publicznych.

 Jednocześnie nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym nakłada na poszczególnych uczestników rynku kolejowego dodatkowe obowiązki na:

• zarządców infrastruktury kolejowej:
  • powiadamiania wnioskodawców o przydzielonej trasienie później niż
    na miesiąc przed dniem wejścia w życie rozkładu jazdy pociągów
    i jednocześnie przekazywanie go właścicielowi dworca lub zarządzającemu dworcem. Od dnia powiadomienia nie można zmienić rozkładu jazdy
    dla przewozu osób, z zastrzeżeniem ust. 5b, 5f i 7w art. 30.       
  • podawania rozkładu jazdy dla przewozu osób do publicznej wiadomości
    w formie ogłoszenia na swojej stronie internetowej oraz na peronach,
    nie później niż w terminie 21 dni przed dniem jego wejścia w życie. Zarządca, niezwłocznie po wprowadzeniu zmian w rozkładzie jazdy dla przewozu osób, aktualizuje go, a informację o aktualizacji przekazuje właścicielowi dworca lub zarządzającemu dworcem.
  • przekazywania niezwłocznie, w przypadku naruszenia terminów i zasad określonych w ust. 1, 4, 5a, 5c—5f w art. 30, stosownej informacji Prezesowi UTK, wraz z wyjaśnieniem przyczyn naruszenia.
  • nieujawniania informacji handlowychuzyskanych od wnioskodawców,
    z zastrzeżeniem art. 30 ust. 5c i 5d.

• przewoźników kolejowych:

• niestosowania bezprawnych praktyk naruszających zbiorowe interesy pasażerów w transporcie kolejowym, w szczególności naruszających przepisy ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. — Prawo przewozowe (Dz. U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601, z późn. zm.2)) w zakresie wymogu podawania do publicznej wiadomości rozkładu jazdy dla przewozu osób, taryf i cenników, wykonywania umowy przewozu z uwzględnieniem obowiązku zapewnienia podróżnym odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny oraz użycia środków transportowych odpowiednich do danego przewozu.
• dostarczenia Prezesowi UTK,
• na każde jego żądanie, w terminie 30 dni od dnia doręczenia żądania, dokumentów, informacji i wyliczeń niezbędnych do przeprowadzenia analiz wpływu działalności określonej we wniosku o wydanie przez Prezesa UTK decyzji o przyznanie otwartego dostępu do infrastruktury na warunki ekonomiczne usług świadczonych na tej samej linii na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych (przewoźnik jako strona umowy o  świadczenie usług publicznych).
• podawania do publicznej wiadomości rozkładu jazdyna zasadach i w terminie określonych w:

1) art. 2 ust. 2 oraz

2) przepisach wydanych na podstawie art. 34 ust. 2 — ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. — Prawo przewozowe.

• przekazywania niezwłocznie, w przypadku naruszenia terminów i zasad określonych w ust. 1, 4, 5a, 5c—5f w art. 30, stosownej informacji Prezesowi UTK, wraz z wyjaśnieniem przyczyn naruszenia.

• organizatorów publicznego transportu kolejowego:
  • przekazywania Prezesowi UTK projektu planu transportowegoprzed jego uchwaleniem lub wydaniem wraz z dokumentacją stanowiącą podstawę oceny uwarunkowań, o których mowa w art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, w zakresie określonym przez Prezesa UTK,
  • przekazywania do zaopiniowania Prezesowi UTK projektu umowy
    o świadczenie usług publicznych w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich, na 30 dni przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia w trybie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. — Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.3) lub wszczęciem postępowania o zawarcie umowy koncesji w trybie przepisów ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. Nr 19, poz. 101, z późn. zm.4)) albo przed bezpośrednim zawarciem umowy, o którym mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r.
    o publicznym transporcie zbiorowym.
  • przekazywania Prezesowi UTK,potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez tego organizatora, kopię umowy o świadczenie usług publicznych
    w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich,w terminie 7 dni od dnia jej zawarcia.

• właściciela dworca lub zarządzającego dworcem:
  • podawania rozkładu jazdy dla przewozu osób do publicznej wiadomości w formie ogłoszeń w miejscu powszechnie dostępnym w budynku dworca, nie później niż w terminie określonym w ust. 5c w art. 30. Przepis stosuje się odpowiednio do aktualizacji rozkładu jazdy dla przewozu osób, której dokonuje się niezwłocznie po otrzymaniu informacji od zarządcy.
  • przekazywania niezwłocznie, w przypadku naruszenia terminów i zasad określonych w ust. 1, 4, 5a, 5c—5f w art. 30, stosownej informacji Prezesowi UTK, wraz z wyjaśnieniem przyczyn naruszenia.
  • nieujawniania informacji handlowychuzyskanych od wnioskodawców,
    z zastrzeżeniem art. 30 ust. 5c i 5d.

Ponadto w myśl nowych przepisów podlegają karze pieniężnej:

• zarządca gdy:
  • nie zachowuje parametrów linii kolejowej i czasu przejazdu pociągów, o których mowa w art. 29 ust. 3a,
  • narusza terminy lub zasady dotyczące planowania tras pociągów, określone w art. 30 ust. 1,
  • przydziela trasy pociągów na podstawie art. 30 ust. 7, pomimo braku wolnej zdolności przepustowej,
  • nie powiadamia przewoźników kolejowych, którzy złożyli wnioski o przydzielenie tras pociągów, o przydzielonej trasie w terminie, o którym mowa w art. 30 ust. 4,
  • nie dokonuje zmiany obowiązującego rozkładu jazdy pociągów w terminie,
    o którym mowa w art. 30 ust. 5a,
  • nie informuje właściwych w sprawie kontroli granicznej i kontroli celnej organów krajowych oraz Komisji Europejskiej o uzgodnieniu dat zmian rozkładu jazdy, które mogą naruszyć ruch międzynarodowy, o których mowa w art. 30 ust. 5b.

• przewoźnik kolejowy, który narusza termin składania wniosku o przydzielenie tras pociągów, określony w art. 30 ust. 1.

• zarządca, przewoźnik kolejowy lub właściciel dworca albo zarządzający dworcem gdy:
  • nie podaje rozkładu jazdy dla przewozu osób lub jego zmiany do publicznej wiadomości w terminie i na zasadach, o których mowa w art. 30 ust. 5c—5f,
  • naruszył zakaz stosowania bezprawnych praktyk naruszających zbiorowe interesy pasażerów w transporcie kolejowym, o którym mowa w art. 14b ust. 1, albo
  • utrudnia Prezesowi UTK wykonywanie czynności, o których mowa w art. 15.