Urząd Transportu Kolejowego informuje, że zgodnie z art. 78 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13), pasażerscy przewoźnicy kolejowi świadczący usługi regularnego przewozu osób, nie muszą składać wniosków do Prezesa UTK o wydanie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu do infrastruktury na 5 najbliższych rocznych rozkładów jazdy tj. 2011/2012, 2012/2013, 2013/2014, 2014/2015 oraz 2015/2016.
„Art. 78. Podmioty prowadzące działalność w zakresie regularnego przewozu osób w krajowym transporcie drogowym, kolejowym, innym szynowym, linowym, linowoterenowym, morskim i w żegludze śródlądowej mogą ją nadal wykonywać na podstawie posiadanych uprawnień, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2016 r.”
Za uprawnienia umożliwiające składanie wniosków na dotychczasowych zasadach należy uznać licencję i certyfikat bezpieczeństwa zgodnie z § 3.1. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej (Dz.U. z 2009 r. Nr 35 poz. 274).
„§ 3.1. Przewoźnik kolejowy, zwany dalej "przewoźnikiem", uzyskuje prawo dostępu do infrastruktury kolejowej po przedłożeniu zarządcy:
- poświadczonej kopii ważnej licencji, o której mowa w rozdziale 8 ustawy;
- poświadczonej kopii ważnego certyfikatu bezpieczeństwa, o którym mowa w art. 18 ust. 1 pkt. 2 ustawy, lub poświadczonej kopii ważnego świadectwa bezpieczeństwa, o którym mowa w art. 19 ust. 2 ustawy;
- oświadczenia przewoźnika, że do realizacji przejazdów będzie wykorzystywał tabor spełniający warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 20 ustawy.”
Posiadanie przez powyżej określonych przewoźników wymienionych dokumentów i ich przedłożenie zarządcy infrastruktury jest wystarczające do uzyskania prawa dostępu do infrastruktury kolejowej, jednak nie dłużej niż do końca 2016 roku. Prawo do korzystania z przydzielonych w rozkładzie jazdy tras pociągów przewoźnik kolejowy nabywa po zawarciu z zarządcą umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej.
Zgodnie z przepisami przejściowymi ustawy o publicznym transporcie zbiorowym przewoźnicy nie muszą w momencie składania wniosków o przydzielenie trasy pociągów na rozkład jazdy pociągów przedstawiać zarządcy infrastruktury decyzji o przyznaniu otwartego dostępu, jak również umów o świadczenie usług publicznych, jak to określa art. 29 ust. 1c i ust. 1d pkt 1 i 2 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.). Konsekwentnie, zarządców infrastruktury nie obowiązują zapisy art. 30 ust. 1austawy o transporcie kolejowym i mogą oni planować trasy pociągów pasażerskich w rozkładzie jazdy pociągów wyłącznie na podstawie przyjętych od przewoźników kolejowych wniosków o przydzielenie trasy pociągów.
Pozostałe zmiany ustawy o transporcie kolejowym, wprowadzone ustawą o publicznym transporcie zbiorowym, w tym przepisy dotyczące realizacji przewozów okazjonalnych obowiązują z dniem wejścia w życie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym tj. od 1 marca 2011 r.
Przepisy przejściowe ustawy o publicznym transporcie zbiorowym obowiązują nie dłużej niż do 31 grudnia 2016 r. Po okresie przejściowym, a więc na rozkład jazdy pociągów 2016/2017 zarządca infrastruktury, zgodnie z art. 30 ust. 1a ustawy o transporcie kolejowym będzie planować trasy pociągów na podstawie zawartych umów o świadczenie usług publicznych lub decyzji o przyznaniu otwartego dostępu. Zatem do momentu złożenia do zarządcy wniosków na przydzielenie trasy pociągów na roczny rozkład jazdy pociągów (6 miesięcy przed wejściem w życie rocznego rozkładu jazdy pociągów) przewoźnicy muszą posiadać zawarte umowy na świadczenie usług publicznych lub decyzje o przyznaniu otwartego dostępu i przedłożyć je zarządcy w momencie składania tych wniosków.
Pasażerscy przewoźnicy kolejowi, chcąc realizować w rozkładzie jazdy pociągów 2016/2017 przewozy niebędące przewozami o charakterze użyteczności publicznej, zobowiązani będą do złożenia pisemnego wniosku do Prezesa UTK o przyznanie otwartego dostępu.