24 stycznia 2014 r. w siedzibie Urzędu Transportu Kolejowego odbyło się spotkanie Prezesa UTK z organizatorami publicznego transportu zbiorowego. Poświęcone było problematyce wydawania decyzji w sprawie przyznania otwartego dostępu, o którym mowa w art. 28r Ustawy z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym, w aspekcie realizacji kolejowych przewozów osób na podstawie umów o świadczenie usług publicznych i omówieniu współpracy z organizatorami publicznego transportu kolejowego w tym zakresie.
UTK przekazał informacje wskazujące na istotny udział organizatorów w zakresie wydawania decyzji w sprawie przyznania otwartego dostępu. Poruszono również problem braku umów o świadczenie usług publicznych, zawartych przed terminem składania przez przewoźników wniosków do zarządcy infrastruktury o przydzielenie tras pociągów oraz okres obowiązywania tych umów.
Podczas spotkania organizatorzy poruszyli następujące zagadnienia:
- występujące co roku problemy, związane z przydzieleniem przepustowości przez zarządcę infrastruktury z powodu konieczności umieszczenia w rozkładach jazdy pociągów wyższych kategorii, co powoduje ograniczenie lub korygowanie oferty zamawianej przez organizatorów kolejowych przewozów osób w ramach umów o świadczenie usług publicznych. Zwrócono uwagę na sposób konstrukcji Regulaminu zarządcy infrastruktury, który stawia operatorów umów o świadczenie usług publicznych w niekorzystnej sytuacji, uniemożliwiając realizację przewozów zgodnie z planem i potrzebami danego regionu,
- brak możliwości zabezpieczenia środków finansowych przez organizatorów z takim wyprzedzeniem, aby móc podpisywać umowy wieloletnie z operatorami, które byłyby podstawą do oceny wpływu przyznania otwartego dostępu na przewozy osób, realizowane w oparciu o umowy o świadczenie usług publicznych,
- zasadniczą rozłączność przewozów w formule otwartego dostępu i połączeń realizowanych na podstawie umów o świadczenie usług publicznych, z zaznaczeniem że istnieją wspólne odcinki tras oraz węzły, gdzie ograniczenia przepustowości mogą powodować przesunięcia w trasowaniu pociągów „służby publicznej” w rozkładach jazdy (w przypadku połączeń regionalnych nawet niewielkie przesunięcia mogą stanowić problem dla spójności oferty),
- potencjalne pozytywne efekty realizacji przewozów w formule otwartego dostępu, takie jak np. przejmowanie niektórych połączeń przez otwarty dostęp, dzięki czemu obniżyłyby się koszty ponoszone przez organizatorów.
Przedstawiciele UTK podsumowując spotkanie stwierdzili że:
- na wydawanie decyzji w sprawie przyznania otwartego dostępu nie ma wpływu przepustowość linii,
- decyzja o przyznaniu otwartego dostępu nie jest gwarancją przydzielenia trasy, a jedynie kolejnym dokumentem, jaki będzie wymagany od przewoźnika aby mógł wystąpić do zarządcy infrastruktury o przydzielenie trasy,
- Urząd Transportu Kolejowego występuje do Organizatorów o dostarczenie w trybie art. 28r ust. 1a dokumentów, informacji i wyliczeń niezbędnych do przeprowadzenia analizy wpływu otwartego dostępu na usługi realizowane na podstawie umów o świadczenie usług publicznych. Jest to bardzo ważny element postępowania, ponieważ to Organizatorzy posiadają wszystkie informacje i to oni mogą na tej podstawie dokonać wyliczeń. Trzeba podkreślić, że dokumenty stanowić mogą wyłącznie potwierdzenie wyliczeń i informacji przekazywanych Prezesowi UTK,
- analiza w sprawie przyznania otwartego dostępu musi uwzględniać także ewentualne skutki pozytywne, jak np. zmniejszenie przepełnienia pociągów.