Poniższe stanowisko Prezesa UTK zostało zaktualizowane dnia 27 czerwca 2016 r.
Urząd Transportu Kolejowego informuje, że obowiązek zgłaszania zmian, w dotychczas wydanych świadectwach dopuszczenia do eksploatacji dotyczy wyłącznie zmian znacząco wpływających na bezpieczeństwo systemu kolejowego. W przypadku zgłoszenia zmian znaczących, Prezes UTK jest zobowiązany, do przeprowadzenia na nowo procedury związanej z dopuszczeniem do eksploatacji typu. W takiej sytuacji, wnioskodawca jest zobowiązany zgłosić wniosek, o wydanie nowego zezwolenia lub świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu (dla pojazdu, budowli, urządzenia), wraz z niezbędną dokumentacją, wskazaną w ustawie o transporcie kolejowym oraz w aktach wykonawczych do ustawy.
Takie podejście do zagadnienia wynika z postanowień Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 352/2009 z dnia 24 kwietnia 2009 r., w sprawie przyjęcia wspólnej metody oceny bezpieczeństwa, w zakresie wyceny i oceny ryzyka, o której mowa w art. 6 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, zwanego dalej „Rozporządzeniem Komisji”, ustanawiającym wspólną metodę oceny bezpieczeństwa w zakresie wyceny i oceny ryzyka. Zważyć należy, iż to podmiot mający wprowadzić zmianę, zobowiązany jest dokonać oceny potencjalnego wpływu danej zmiany, na bezpieczeństwo systemu kolejowego (art. 4 Rozporządzenia Komisji).
Jeżeli planowana do wprowadzenia zmiana ma wpływ na bezpieczeństwo to podmiot, czyli zarządca, przewoźnik kolejowy, dysponent, producent, wykonawca modernizacji albo importer, zobowiązany jest zastosować procedurę zarządzania ryzykiem, o której mowa w Rozporządzeniu Komisji.
Zgodnie z ww. Rozporządzeniem „analiza ryzyka” oznacza systematyczne wykorzystywanie wszystkich dostępnych informacji, do identyfikowania zagrożeń i szacowania ryzyka, czyli częstotliwości wypadków i incydentów prowadzących do szkody (spowodowanej zagrożeniem) oraz stopnia powagi tej szkody. „Wycena ryzyka” oznacza natomiast procedurę opierającą się na analizie ryzyka, która ma na celu ustalenie, czy osiągnięto poziom dopuszczalnego ryzyka. Wnioskodawca zobowiązany jest zastosować się również do głównych zasad dotyczących procesu zarządzania ryzykiem, określonych w Załączniku nr I do Rozporządzenia Komisji.
Zaznaczyć należy, że ryzyka wynikające z zagrożeń mogą zostać zaklasyfikowane jako zasadniczo dopuszczalne, gdy spełnione jest kryterium, zgodnie z którym ryzyko powinno być na tyle małe, że wprowadzenie jakichkolwiek dodatkowych środków bezpieczeństwa jest niekonieczne.
Podczas fachowej i rzetelnej oceny należy zwrócić uwagę, czy suma dopuszczalnego ryzyka, nie przekracza określonego udziału w ryzyku całkowitym.
Oceny prawidłowości stosowania procesu zarządzania ryzykiem oraz jego wyników, po dokonaniu takiej oceny przez wnioskodawcę, powinna dokonać jednostka spełniająca kryteria wskazane w Załączniku nr II do Rozporządzenia Komisji. Opinia jednostki stanowić powinna wówczas załącznik do wniosku kierowanego do Prezesa UTK.
Podmiot wprowadzający zmianę, zobowiązany jest udokumentować przeprowadzony proces analizy ryzyka i przechowywać tę dokumentację, co najmniej przez okres eksploatacji wyrobu. Prezes UTK zastrzega prawo do weryfikacji w trybie kontroli rzetelności i prawidłowości przeprowadzonego procesu oceny ryzyka.
Niezależnie od powyższego, wyraźnie zaznaczyć należy, iż to na podmiocie zamierzającym wprowadzić zmianę w dopuszczonym wyrobie, spoczywa obowiązek przeprowadzenia analizy oraz wyceny ryzyka. Dopiero po jej przeprowadzeniu i wycenie, skutkiem których będzie ustalenie przez zobowiązany podmiot, czy zaistniała tzw. znacząca zmiana mająca wpływ na bezpieczeństwo systemu kolejowego, wnioskodawca powinien zgłosić Prezesowi UTK wprowadzane wyłącznie zmiany znaczące.
Zastosowanie zmian znaczących, w tym istotnych zmian konstrukcyjnych, innych niż określone w podstawowej dokumentacji konstrukcyjnej pojazdu kolejowego, urządzenia, budowli, w ocenie Prezesa UTK powinno być poprzedzone pełną standardową procedurą dopuszczenia do eksploatacji typu wyrobu.
Wnioski o uzgodnienie zmian, w przypadku wprowadzania istotnych zmian do dopuszczonego już przez Prezesa UTK wyrobu, będą realizowane przez UTK w trybie wydania nowego zezwolenia (świadectwa) dopuszczenia do eksploatacji, dla konkretnego typu wyrobu.
Reasumując, obowiązek przeprowadzenia analizy i wyceny ryzyka w przypadku dokonania zmian, spoczywa wyłącznie na podmiocie zamierzającym wprowadzić zmianę. W ocenie Prezesa UTK tylko zmiany znaczące, w dotychczas wydanych świadectwach dopuszczenia do eksploatacji w zakresie typu wyboru przeznaczonego dla kolejnictwa, powinny podlegać zgłoszeniu.