Celem Memorandum jest podjęcie i prowadzenie wspólnych działań zmierzających do ograniczenia i przeciwdziałania kradzieżom i dewastacji urządzeń infrastruktury technicznej, przewodów oraz urządzeń telekomunikacyjnych, energetycznych i kolejowych.
Inicjatorami porozumienia są: Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej Pani Magdalena Gaj, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki Pan Marek Woszczyk oraz Prezes Urzędu Transportu Kolejowego Pan Krzysztof Dyl, natomiast na prawach sygnatariuszy Memorandum podpisują przedsiębiorcy, organizacje i izby gospodarcze z sektorów: telekomunikacyjnego, energetycznego oraz transportu kolejowego.
W ramach Memorandum sygnatariusze zobowiązują się do podjęcia wspólnych działań w zakresie podniesienia świadomości Polaków, a także poprawy współdziałania instytucji publicznych, organów ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości w zakresie przeciwdziałania i zwalczania zjawiska kradzieży oraz dewastacji infrastruktury. Wspólna kampania społeczna ma na celu zwiększenie zaangażowania mieszkańców, tak aby wiedzieli, że w takich przypadkach warto i należy reagować, aby nie narażać innych na zagrożenie.
Jednocześnie kampania ma na celu uświadomienie pozaekonomicznych skutków tego zjawiska. Sygnatariusze w harmonogramie kampanii zaplanowali spotkania i konsultacje z przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości oraz organów ścigania, podczas których najważniejsze będzie doskonalenie procedur i metod działania. Pozwolą one zminimalizować negatywne skutki tego zjawiska, skutecznie wykrywać i karać sprawców, m.in. dzięki podniesieniu rangi pozaekonomicznych czynników związanych z kradzieżą i dewastacją infrastruktury telekomunikacyjnej, energetycznej oraz kolejowej.
Telekomunikacja
Od kilku lat zjawisko kradzieży kabli telekomunikacyjnych osiąga niespotykaną skalę w wymiarze ogólnopolskim. Skutki kradzieży i dewastacji powodują realne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, jak również zakłócenia w korzystaniu z usług telekomunikacyjnych dla wielu przedsiębiorstw i instytucji.
Urząd Komunikacji Elektronicznej przystępując do Memorandum chce dotrzeć do całego społeczeństwa z informacjami o wszystkich zagrożeniach związanych z zaborem i dewastacją urządzeń oraz infrastruktury telekomunikacyjnej.
- Koszt odtworzenia zniszczonej instalacji technicznej wielokrotnie przewyższa wartość pieniędzy jakie z tytułu kradzieży trafiły do kieszeni złodziei. Aby skutecznie z tym walczyć należy pamiętać, że kradzież nawet jednego metra przewodu telekomunikacyjnego może skutkować odłączeniem telefonu i Internetu dla całej miejscowości lub osiedla. Nie możemy być obojętni wobec tego zjawiska –apeluje Magdalena Gaj, Prezes UKE. – Z pewnością wszyscy chcielibyśmy, żeby te pieniądze operatorzy zainwestowali w rozbudowę swoich sieci i poprawę jakości usług telekomunikacyjnych – dodaje Prezes UKE.
Wskutek kradzieży kabli telekomunikacyjnych tylko w 2011 roku zostało pozbawionych łączności ponad 608 tys. odbiorców, w tym 2,7 tys. użytkowników specjalnych (służby ratunkowe, ochrona zdrowia, oświata) co w przypadku służb ratunkowych stanowiło realne niebezpieczeństwo dla ratowania życia.
Kradzieże i dewastacje urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej stanowią poważny problem nie tylko dla zarządcy infrastruktury, ale także dystrybutorów i odbiorców energii elektrycznej. Wartość szkód powstałych w wyniku kradzieży w energetyce podczas ostatnich dwóch lat wzrosła prawie dwukrotnie.
- Kradzieże i dewastacje infrastruktury energetycznej stwarzają niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia ludzi, powodują przerwy w ciągłości dostaw energii oraz zwiększają koszty funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych, które później wpływają na wysokość rachunków - podkreśla Marek Woszczyk, Prezes URE. - W roku 2010 koszty odtworzenia infrastruktury elektroenergetycznej wyniósł 10 milionów złotych, w roku 2011 było to już 18 milionów! Dlatego tak ważna jest natychmiastowa reakcja i zgłaszanie wszelkich niepokojących faktów odpowiednim służbom - dodaje Prezes URE.
Transport kolejowy
Kradzież i dewastacja urządzeń infrastruktury kolejowej stanowią poważny problem nie tylko dla zarządcy infrastruktury kolejowej, ale także przewoźników i pasażerów korzystających z kolejowej komunikacji publicznej.
Następstwem wymienionych kradzieży i dewastacji są znaczne straty materialne wynikające z konieczności odtworzenia zniszczonej infrastruktury i naprawy uszkodzonego taboru. Powoduje to również opóźnienia pociągów, potrzebę uruchomienia komunikacji zastępczej lub dokonania innych zmian spowodowanych brakiem możliwości poprawnego funkcjonowania ruchu kolejowego.
Dla przykładu w roku 2010 opóźnienia pociągów pasażerskich spowodowane kradzieżami oraz dewastacjami infrastruktury kolejowej wyniosły 107 729minut, co stanowi blisko 1,8 tysiąca godzin, czyli niemal 75 dni; natomiast w 2011 roku 176 685 minut, co stanowi blisko 3 tysiące godzin, czyli ponad 122 dni.
Dodatkowym, trudnym do oszacowania kosztem, jest pogorszenie wizerunku firm kolejowych i oceny ich usług przez pasażerów. Jako przykład niech posłuży informacja z 27 lipca 2012 r.:
„Pociągi podmiejskie jadące na lotnisko Chopina i port lotniczy w Modlinie kursują ze sporym opóźnieniem. Przyczyną jest kradzież urządzeń sterujących ruchem. - Wszystkie pociągi jadące od dworca Warszawa Zachodnia w stronę lotniska Chopina i na Radom są opóźnione - informuje Jan Telecki, dyrektor warszawskiego oddziału PKP PLK.
Na odcinku Warszawa Okęcie - Warszawa Aleje Jerozolimskie występują poważne zakłócenia w kursowaniu pociągów Kolei Mazowieckich na Lotnisko Chopina i Lotnisko w Modlinie. Opóźnienia pociągów mogą przekraczać nawet 60 minut i ulegać zmianie – czytamy na stronie KM. Opóźnione są także składy SKM.
Wszystko przez kradzież urządzeń sterujących ruchem. - W nocy na Rakowcu ktoś ukradł czujniki i przewody. Straty wyceniliśmy wstępnie na 30 tys. zł – dodaje Telecki.”
- Powyższa informacja dowodzi, jak poważne i złożone skutki rodzą kradzieże i akty wandalizmu - podkreśla Krzysztof Dyl, Prezes UTK. - Mam wielką satysfakcję uczestnicząc w tej inicjatywie, która może przyczynić się do ograniczenia dużych strat gospodarczych, oraz – co dla Urzędu Transportu Kolejowego ma znaczenie największe - do podniesienia bezpieczeństwa podróżujących koleją - zaznacza Prezes UTK.
Pozaekonomiczny wymiar zjawiska
Zjawisko kradzieży i dewastacji infrastruktury technicznej poza wymiarem ekonomicznym, ma także aspekt związany z bezpieczeństwem nas wszystkich. Kradzieże i dewastacje linii telefonicznych, trakcji oraz linii energetycznych powodują bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia mieszkańców.
Ważnym punktem planowanych działań jest podniesienie świadomości społecznej, zwalczanie zobojętnienia wobec kradzieży i dewastacji infrastruktury. Prezesi urzędów regulacyjnych planują wspierać wszelkie działania operatorów infrastruktury technicznej oraz Policji i innych służb porządkowych. Doskonalone będą także standardy współpracy operacyjnej zarówno na szczeblach lokalnych, jak i centralnym. Sygnatariusze Memorandum zamierzają ściśle współpracować z Ministerstwem Sprawiedliwości i Prokuraturą, aby w przypadkach kradzieży i dewastacji infrastruktury częściej niż do tej pory stosować zapisy art. 254a Kodeksu karnego.
Dzięki tym zapisom kradzieże i dewastacje infrastruktury, której skutki zagrażają życiu i zdrowiu innych osób, niezależnie od rozmiaru ekonomicznego tych strat, mogą być rozpatrywane w oparciu o przepisy prawa karnego, a nie jak do tej pory w sposób zależny od rozmiaru strat - Kodeks karny lub Kodeks wykroczeń.
Partnerzy w kampanii społecznej
Memorandum to element kampanii społecznej, w którą włączyła się Policja, media i przedsiębiorcy działający na rynku: telekomunikacyjnym, energetycznym i transportu kolejowego. Zostanie opracowany plan wspólnych działań, których rezultaty będą systematycznie przekazywane opinii społecznej.
Poza Prezesami Urzędów Regulacyjnych w dniu 23 sierpnia 2012 r. deklaracje o przystąpieniu do Memorandum podpisali także obecni na konferencji przedstawiciele firm, izb gospodarczych i organizacji, w tym: Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, Straż Ochrony Kolei, Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej, Izba Gospodarcza Metali Nieżelaznych i Recyklingu, Telekomunikacja Polska S.A. oraz Netia S.A.
Poparcie dla tej inicjatywy zadeklarował już Komendant Główny Policji, który zobowiązał komendantów wojewódzkich Policji do objęcia szczególnym nadzorem wszystkich spraw związanych z kradzieżą i dewastacją infrastruktury. Jednocześnie Policja będzie monitorować aktualny stan zagrożenia w oparciu o gromadzone dane statystyczne.
Do Memorandum o współpracy mogą przystępować kolejne firmy i instytucje zamierzające wspólnie działać na rzecz zmniejszenia skali zjawiska kradzieży i dewastacji infrastruktury.