Minister Infrastruktury przyjął i przekazał do Komisji Europejskiej Suplement do Krajowego planu wdrażania technicznej specyfikacji interoperacyjności „Sterowanie”. Dokument zawiera harmonogram migracji z analogowego systemu VHF 150 MHz do cyfrowego GSM-R. Jest to jeden z elementów wdrażania Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem Kolejowym (ERTMS). Na system ten składają się łączność GSM-R oraz sygnalizacja kabinowa ETCS. W Polsce do 2030 r. planowane jest osiągnięcie pełnej funkcjonalności ERTMS na głównych liniach kolejowych (sieć bazowa TEN-T).[1]
Proces przechodzenia z systemu VHF 150 MHz do systemu GSM-R powinien zostać zakończony najpóźniej do końca 2024 roku. Od 1 stycznia 2025 r. łączność w paśmie 150 MHz zostanie zachowana jedynie w pracy manewrowej oraz w sieciach funkcjonalnie wyodrębnionych z systemu kolei. Suplement zawiera też ustalenia w zakresie dopuszczania od 2019 roku pojazdów z ETCS baseline 2, zgodnych z typem.
Warstwa przytorowa
W latach 2018-2023 do prowadzenia ruchu nadal będzie wykorzystywany system łączności analogowej. Budowa infrastruktury ERTMS/GSM-R na sieci kolejowej PKP PLK powinna się zakończyć w 2023 r. W kolejnym roku system łączności cyfrowej osiągnie pełną funkcjonalność. Wtedy nastąpi migracja do systemu GSM-R w formule tzw. „Dnia Zero”. W wyznaczonym przez zarządcę infrastruktury dniu nastąpi wyłączenie łączności analogowej i rozpocznie się prowadzenie ruchu jedynie przy wykorzystaniu łączności cyfrowej. O dokładnej dacie zarządca powiadomi przewoźników kolejowych przynajmniej z półrocznym wyprzedzeniem.
W ramach łączności cyfrowej Polska planuje wdrożyć nową funkcjonalność hamowania obszarowego, która powinna zastąpić stosowany obecnie w ramach łączności analogowej sygnał „radio-stop”. Szczegóły rozwiązania muszą przed ich wdrożeniem zostać uzgodnione z odpowiednimi instytucjami Unii Europejskiej.
Warstwa pokładowa
Obecnie urządzenia radiowe w standardzie GSM-R są zainstalowane na niespełna 6% pojazdów trakcyjnych. Konieczne jest przyspieszenie procesu wdrażania GSM-R. Od 1 stycznia 2019 r. wszystkie nowe, odnawiane i modernizowane pojazdy trakcyjne (lokomotyw oraz elektryczne i spalinowe zespoły trakcyjne) muszą być wyposażane w urządzenia pokładowe systemu GSM-R.
Na wyznaczonych przez PKP PLK liniach, na których będzie prowadzona eksploatacja obserwowana systemu GSM-R, poruszać się będą mogły wyłącznie pojazdy wyposażone w pokładowe urządzenia radiołączności cyfrowej. Pozostałe pojazdy muszą do „Dnia Zero” zostać wyposażone w urządzenia GSM-R. Nie dotyczy to jednak pojazdów, które mają być eksploatowane wyłącznie tam, gdzie system GSM-R nie będzie wdrażany.
Prezes Urzędu Transportu Kolejowego będzie współpracował z Ministerstwem Infrastruktury w celu określenia warunków dofinansowania montażu urządzeń pokładowych systemu GSM-R.
Zmiany Planu wrażania TSI „Sterowanie” zawierają też wytyczne dotyczące obowiązku wyposażenia pojazdów w urządzenia ETCS. Zgodnie z TSI „Sterowanie”[2] od 2019 r. pojazdy powinny być wyposażane w urządzenia zgodne z baseline 3. W suplemencie sprecyzowano, że w wyjątkowych przypadkach możliwe będzie stosowanie systemu zgodnego z baseline 2. Dotyczyć to będzie pojazdów zgodnych z typem, posiadających dopuszczenie do eksploatacji, których produkcja lub modernizacja trwała w chwili przyjęcia Suplementu. Takie pojazdy mogą być dopuszczone do eksploatacji nawet po 1 stycznia 2019 r.
Wątpliwości związane z procesem migracji chętnie wyjaśnią pracownicy Departamentu Techniki i Wyrobów UTK. Prosimy o kontakt na nr tel. 22 749 14 00 lub e-mail: utk@utk.gov.pl.
[1] Harmonogram wyznaczony jest w Krajowym planie wdrażania TSI Sterowanie ( http://utk.gov.pl/download/1/44538/KrajowyPlanWdrazaniaTechnicznejSpecyfikacjiInteroperacyjnosciSterowaniezczerwca2.pdf ) oraz przez Rozporządzenie Wykonawcze Komisji UE 2017/6 z dnia 5 stycznia 2017 r. w sprawie europejskiego planu wdrożenia europejskiego systemu zarządzania ruchem kolejowym (Dz. Urz. UE L 3 z 6 stycznia 2017 r., str. 6)
[2] Obowiązek stosowania zestawu specyfikacji nr 2 wymienionego w tabeli 2.2 załącznika A dla pojazdów nowych nałożony jest przez pkt 7.4.2.1. ppkt 3 rozporządzenia Komisji (UE) 2016/919 z dnia 27 maja 2016 r. w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności w zakresie podsystemów „Sterowanie” systemu kolei w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 158 z 15 czerwca 2016 r., s. 1)